ΠΩΣ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΡΟΝΑΥΠΛΙΑ ΤΟ 1941 ΟΛΕΣ ΟΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ

Στις 28 Ιουνίου 1941 πήγανε στην φυλακή της Ακροναυπλίας 2 Γερμανοί αξιωματικοί της G.F.P. (Μυστική στρατιωτική Αστυνομία) μαζί με τον εκπρόσωπο της Βουλγαρικής πρεσβείας στην Αθήνα, και βάσει της υπ' αριθμόν 621 διαταγής της G.F.P. διατάζεται η αποφυλάκιση (!) 27 ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ!!!!!!!!!!!!!!
Οι... πατριώτες δήλωσαν "Βούλγαροι υπήκοοι" εφ' όσον ο ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΣ, ΩΣ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΟΣ ΟΡΙΣΤΙΚΩΣ !!!!!!!!!!!!!!!!! από τους Βουλγάρους ΦΑΣΙΣΤΕΣ και ζήτησαν από αυτές να επέμβουν οι Γερμανοί για να αποφυλακιστούν από τη φυλακή γιατί -δήθεν- κρατούνταν ΟΧΙ ΓΙΑΤΙ ΗΤΑΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ αλλά γιατί ήταν ΑΥΤΟΝΟΜΙΣΤΕΣ! και αγωνίζονταν για την αυτονόμηση της Μακεδονίας!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Οι Γερμανοί απελευθέρωσαν τους παρακάτω :
1.Ανδρέας Τσίπας, αναπληρωτής γεν. Γραμματέας του ΚΚΕ!!!!
2.Ανδρέας Τζίμας ή Σαμαρινιώτης ή Τζίμωφ, πρώην βουλευτής Καστοριάς, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και καθοδηγητής του ΕΛΑΣ Μακεδονίας...
3.Κ. Λαζαρίδης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ
4.Λάζαρος Ζησιάδης ή Τερπόφσκυ, μέλος του Μακεδονικού γραφείου του ΚΚΕ
5.Ζήσης Βελιόπουλος
6.Ζήσης Καλλιμάνης
7.Αναστάσιος Καρατζάς
8.Πέτρος Κέντρος
9.Λάμπρος Μόσχος
10.Κυριάκος Μπιλάλης
11.Αθανάσιος Πέϊκος
12.Λάζαρος Μποζίνης
13.Δέλιος Παπανεδέλκος
14.Δ. Τσιτσίνας
15.Νικόλαος Σωτηρίου
16.Μιχάλης Σκουπακίδης
17.Νικόλαος Χαϊβανίδης
18.Ρούσος Χαριζάνης
19.Εμμανουήλ Καζαντζής
20.Κωνσταντίνος Λάμπρου
21.Δημήτριος Λέσκας
22.Φώτιος Ουρούζης
23.Παντελής Τζίκας
24.Ιωάννης Κωνσταντινίδης
25.Θεόδωρος Ευθυμιάδης
26.Λάζαρος Ντάμιος
27.Εμμανουήλ Χαραλάμπους




1.ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ Γιαννη Ιωαννιδη σελις 63

Ο ΕΛΛΗΝΟΙΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Τό γερμανικό Σύμφωνο δεν τό είδαμε με κακό μάτι.

ΠΑΠΑΠΑΝΑΠΟΤΟΥ: Μετά τό γνωστό γράμμα της Κομ¬μουνιστικής Διεθνούς τοϋ 1939 προς τό ΚΚΕ' μεσολάβησε τό σύμ¬φωνο Σοβιετικής "Ενωσης καί Γερμανίας. Φαίνεται δτι αυτό προ¬κάλεσε κάποια σύγχυση. Ποια επίδραση είχε σε σάς;
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ; Νά σοϋ πώ. 'Εμεϊς ήμασταν στην Ακροναυ¬πλία.» Τό γερμανοσοβιετικό σύμφωνο δεν τό είδαμε με κακό μά¬τι. Τό είδαμε μέ τό πραγματικό μάτι, έτσι πού τό νομίζαμε. "Οτι ένω ο'ι άγγλογάλλοι προσπαθούσαν νά ρίξουν τόν Χίτλερ εναντίον της, ή Σοβιετική "Ενωση κατάφερε νά τους προλάβει καί νά βά¬λει αυτούς νά κάνουν πόλεμο μεταξύ τους. "Ετσι ή Σοβιετική Ένω¬ση μένει ανέπαφη, ώστε αν γίνει τίποτε νά είναι αυτή ρυθμιστής. Δηλαδή, τους έβαλε νά τσακωθούν πρώτα μεταξύ τους. Όποτε θά εχουμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα αργότερα, όταν αυτοί αδυνα¬τίσουν. Αυτό τό νόημα δώσαμε εμείς στό σύμφωνο, έτσι καθαρά. Αύτη ήταν ή σκέψη ή δική μου, αυτή τή σκέψη τήν είπα καί στους άλλους συντρόφους.
Άφοΰ ό Μάγγος δ κακομοίρης, δταν μας πέφταν οί μπόμπες άπό πάνω, έλεγε:
Δέ θά ρίξσυνε έδώ μπόμπες οί Γερμανοί. Δέν τους αφήνει ό Μουστάκιας' έχει πει δτι έκεΐ πέρα είναι κομμου¬νιστές.
Κατάλαβες; Τόση ήταν ή πίστη στή δύναμη τής Σοβιε¬τικής Ένωσης... Ό δέ Σινάκος, δέν πίστευε δτι δ γερμανικός στρατός μπήκε στό σοβιετικό έδαφος καί δτι είχε προχωρήσει βαθιά μέσα. Έλεγε: Δέν είναι δυνατόν. Ό Στάλιν είπε δτι ούτε σπιθαμή εδάφους δέ θά δώσουμε στους επιδρομείς... Όποτε αναγκάστηκα νά τόν φωνάξω μαζί καί μέ τά άλλα στελέχη καί νά κάνω μία διαφώτιση.
'Εγώ είχα πληροφορίες άπό εξω. Καί έπαιρνα σωστές πλη¬ροφορίες. "Ηξερα δτι οί Γερμανοί προχωρούσαν καί μέρα μέ τη μερα κοντευει να πεσει η Μόσχα

Σελις 86
Στό μεταξύ είχε βγει καί ό Τσίπας. Ό Τσίπας πότε βγήκε; ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Πρώτα βγήκε ό Παπανεδέλκος... ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ; Καλά βγήκε ό Παπανεδέλκος καί ήρθε καί τους
πήρε."
ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Στά τέλη τοϋ Ιούνη βγήκαν.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ: Στά τέλη τοϋ Ιούνη. "Ετσι πρέπει νά είναι. Γιατί οί Φολεγανδρινοί καί οϊ άλλοι φτάσανε τό Μάη στην Αθή¬να. "Ωσπου νά συνδεθούν, νά έρθει αυτός άπό κει πέρα καί νά τοϋ δώσω έγώ ενα γράμμα κλπ., περνάει ό καιρός. Έν τώ μεταξύ είχε βγει ό Τσίπας.
Στον Τσίπα, πού βγήκε εξω, είπα νά συνδεθεί μ' αυτόν μέ τρόπο, γιατί αυτός βγήκε πιά μέ την αυτή... ήταν έκεϊ ό γερμανός καί ό βούλγαρος γραμματέας τής πρεσβείας. Βγήκαν εξω καί περίμεναν μία μέρα ώσπου νάρθει τό τραίνο. 'Εκεϊ χάμου ήταν καί ό Αραμπατζής καί τοϋ είπα βρες τρόπο νά συνδέσεις τόν Τσίπα μέ αύτόνε (τόν Γιώργο πού είχε έρθει άπό τήν Αθήνα), ώστε νά ξέρει καί νά κανονίσει καί τίς επαφές συγγεκριμένα. Πάν¬τως δέν έγινε αυτό. Δέ γνωρίστηκε ό Τσίπας μ' αυτόν. Έγώ τοϋ Γιώργη τούδωσα γράμμα πού τό πήρε δ Τσίπας δταν πήγε στην Αθήνα.
ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ: Μ' αυτούς πού φύγαν, τόν Τσίπα, Τζήμα, Λαζαρίδη, μιλήσατε ιδιαίτερα γιά τό τί πρέπει νά γίνει εξω;
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ; Βεβαίως. Τους δώσαμε τίς «θέσεις», αυτές πού έχεις διαβάσει.
ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ; Γραπτές η προφορικά;
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ: Μά αυτοί άκουσαν καί τή διάλεξη καί προφορικά μιλήσαμε καί χους έδωσα καί ειδικές, πώς νά πούμε, οδηγίες εΐ-δικές.

Σημειωση 14 του Παπαπαναγιωτου στις Αναμνησεις του Ιωαννιδη σελις 506

14. Ό Παπανεδέλκος μέ τήν κατάληψη τής Ελλάδας αφέθηκε ελεύ¬θερος γιατί ή γυναίκα του ήταν γερμανίδα. Ή καθοδήγηση τής Ακρο¬ναυπλίας τοϋ έδωσε εντολή νά ενεργήσει μέσω τής γυναίκας του για τήν άπελευθέρωση —δλική ή έστω μερική— τών Άκροναυπλιωτών. Καρπός αυτής τής προσπάθειας ήταν ή άπελευθέριοση στίς 29 Ιούνη 1941, τών μακεδόνων κομμουνιστών πού κρατούνταν στην Ακροναυπλία. Συνολικά απελευθερώθηκαν τότε 27 μέλη καί στελέχη τοϋ ΚΚΕ. Ή «ελληνική» Ασφάλεια μόλις πληροφορήθηκε αυτό τό γεγονός έκανε διαδήματα στίς αρχές Κατοχής, υποστηρίζοντας δτι ο'ι άπελευθερωθέν-τες είναι κομμουνιστές πού παραπλάνησαν τίς γερμανικές καί βουλγα¬ρικές αρχές, είναι φανατικοί εχθροί τοϋ έθνικοσοσιαλισμοΰ καί πρόκει¬ται νά πολεμήσουν τό καθεστώς τής Κατοχής. Μετά τήν επέμβαση αυτή τής Ασφάλειας ο'ι αρχές Κατοχής διέταξαν τήν έκ νέου σύλληψη τών άπελευθερωθέντων, δμως ήταν πιά αργά. Ο'ι άπελενθερωθέντες γνώρι¬ζαν καλά μέ ποιους ϊχουν νά κάνουν. Αμέσως μετά τήν άπελευθέριοση τους κινήθηκαν μέ ταχύτητα καί βρίσκονταν ήδη στην Αθήνα καί Μα¬κεδονία στίς θέσεις πού τους ί-ταξε ή καθοδήγηση τοϋ ΚΚΕ, κατα-πιανόμενοι μέ τήν ανασυγκρότηση τής Κεντρικής Επιτροπής καί τών οργανώσεων τοϋ ΚΚΕ, μέ τήν οργάνωση τοϋ κινήματος τής αντίστα¬σης μαζί μέ τά δλλα μέλη καί στελέχη τοϋ Κόμματος πού βρίσκονταν εξω καί αγωνίζονταν.

Σημειωση ΤΑΥΓΕΤΗ: Απ την σημιωση αυτή φαινεται ότι ο Παπανεδελκος ΠΗΡΕ εντολη από τον Ιαωνιδη Αρα ο Βουλγαρος αυτος ηταν μελος του ΚΚΕ αλλοιως πως θα εδινε εντολη ο Ιωαννιδης;Πληροφορικα σας λεω ότι ο Παπανεδελκος πρωτοστατησε στην δημιουργια Βουλγαρικης Λεσχης θεσσαλονικης που ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΑ τα μελη της ηγεσιας της ηταν μελη του ΚΚΕ
Φανταστειτε τι θα γινοταν από την κομμουνιστικη προπαγανδα αν οι δεξοι ειχαν φταιξει τα ετη εκεινη <<Ελληονογερμανικη λεσχη Αθηνων>>


2.ΠΕΤΡΟΣ ΡΟΥΣΟΣ
Τι λεει ο κομμουνιστης Πετρος Ρουσος στο βιβλιο του <<Η μεγαλη Πενταετια 1940-1945>>τομος Α σελις 99

Δέν προλάβαμε νά καλοσυνεννοηθούμε μέ τήν Ακροναυπλία, οπότε μαθαίνουμε πώς απολύθηκε άπό κει καί ήρθε στην Αθήνα μιά ομάδα άπό 27 συντρόφους. Θάτιΐν κατά τίς 29-30 τοϋ Ιούνη. Κατάγονταν όλοι τους άπό τή Μακεδονία. Επωφελή¬θηκαν, πολύ σωστά, άπό μιά κίνηση τών βουλγάρικων άρχων κατοχής Μακεδονίας, πού παίζανε κι αυτές τό ρόλο τους σάν δορυφόροι τοϋ Χίτλερ καί οργάνωναν κάτω άπό τίς ευλογίες του τήν προσάρτηση τής ελληνικής Μεκεδονίας-Θράκης στη Βουλγαρία. Σ' αυτόν λοιπόν τό ρόλο τους παρασταίνανε τόν «προστάτη» τών Μακε¬δόνων καί ενδιαφέρθηκαν γιά τήν αποφυλάκιση τών Μακεδόνων κρατουμένων. Η ομάδα τής Ακροναυπλίας άδράχτηκε άπ' αυτό γιά νά λευτερώσει τά πιό πάνω στε λέχη. Ανάμεσα τους ήταν ό Τσίπας, Σλαβομακεδόνας — άνπληρωματικό μέλος τής ΚΕ τοϋ κόμματος, ό Ανδρέας Τζήμας (κατοπινός Σαμαρινιώτης) βουλευτής τοϋ Παλλαϊκού Μετώπου, ό Κώστας Λαζαρίδης, ό καπνεργάτης Ρουσαλήμ Χαριζάνης πού τουφεκίστηκε αργότερα, ό Πέτρος Κέντρος, ό Λάζαρος Τερπόφσκι Ζησιάδης, ό Λάμπρος Μόσχος, ό Λάζαρος Μποζίνης, ό Θανάσης Πέϊκος, ό Σκουπακίδης καί άλ¬λοι.*

Όπως αναφέραμε καί σέ προηγούμενο κεφάλαιο, οι σύντροφοι τής καθοδήγησης τής Ακροναυπλίας μας διαβίβαζαν τή γνώμη τους γιά τήν κατάσταοη καί τά καθή¬κοντα τοϋ κόμματος, μας μηνούσαν πώς συμφωνούσαν μέ τις ενέργειες τών μελών τής ΚΕ καί πρότειναν νά προσληφθούν στην ΚΕ μερικοί άπό τους νεοελευ-θερωμένους Άκροναυπλιώτες "καί νά εκλεγεί γραμματέας τής ΚΕ ό Α. Τσίπας. Καί ένώ οΐ γενικές πολιτικές κα'ι άλλες προτάσεις τής καθοδήγησης τής "Ακρο ήταν εποικοδομητικές, ή πρόταση γιά τήν εκλογή τοϋ Τσίπα ήταν αποτυχία της, μά κοί αποτυχία όλων μας πού τή δεχτήκαμε.
Δέν είναι ό λόγος πώς ήταν Σλαβομακεδόνας — μέσα στό κομμουνιστικό κόμμα οι εθνικές διαφορές δέν μπορούν νάχουν άξια, άν καί αυτό μπορούσε νάχει ορι¬σμένη πολιτική επίδραση στις μάζες τού ελληνικού λαού μέ τή γνωστή ευαισθησία



3.ΑΓΙΣ ΣΤΙΝΑΣ

Ας δουμε τι λεει στις <<Αναμνησεις>> του ο Κομμουνιστης Αγις Στινας σελις 269 που ηταν συγκρατουμενος των αλλων κομμουνιστων στην Ακροναυπλια

"Ομηροι τών γερμανών

Τον Απρίλη τοϋ '41 οί γερμανοί άναλάβανε να κάνουν εκεί¬νο πού δέν μπόρεσαν να κάνουν οί ιταλοί: να υποτάξουν τή χώρα. Μέ τα συνήθη στερεότυπα δικαιολογητικά κηρύχνουν τον πόλε¬μο. Ό Μεταξάς είχε πεθάνει. Πρωθυπουργός ήταν ο Κορυζής, πού σέ λίγες μέρες μετά τήν γερμανική επίθεση αυτοκτόνησε. Πρόεδρος τής κυβέρνησης αναλαμβάνει ο ϊδιος ο Γεώργιος. Οί μηχανοκίνητες φάλαγγες τοϋ Χίτλερ προχωρούν συντρίβοντας κά¬θε αντίσταση. Οί στρατηγοί τής δικτατορίας συνθηκολογούν καί ο ελληνικός στρατός διαλύεται. Οί νεοζηλανδοί δέν έχουν τή δύ¬ναμη νά συγκρατήσουν τίς φασιστικές φάλαγγες πού κατεβαίνουν σαρώνοντας τά πάντα. Δέν τους Έμενε παρά νά φύγουν όσο τδ δυνατόν πιο γρήγορα άπό τήν Ελλάδα.
Τό Ναύπλιο ήταν ένας άπό τους λιμένες πού οί νεοζηλανδοί επιβιβάζονταν στά πλοία γιά τήν Κρήτη ή τήν Αίγυπτο. Κάθε βράδυ τδ λιμάνι σέ απόλυτη συσκότιση, γέμιζε άπδ αγγλικά οπλι¬ταγωγά καί πολεμικά καί οί νεοζηλανδοί στρατιώτες επιβιβάζον¬ταν σ' αυτά. Τήν ήμερα, σ όλη τή διάρκεια τής ημέρας, πλήθος γερμανικά αεροπλάνα βομβαρδίζανε τδ λιμάνι, τά φρούρια, τδ σι¬δηροδρομικό σταθμό. "Αλλα πλοία καίγονταν καί άλλα ανατινά¬ζονταν στδν αέρα. Ζούσαμε όλες αυτές τίς εφιαλτικές μέρες μέ τό άγχος δτι άπδ στιγμή σέ στιγμή θά γινόμαστε πολτός άπδ σάρκες.
Αυτή δμως ή κατάσταση ήταν καί ή πιδ κατάλληλη γιά τήν απόδραση μας. Ή φρουρά τοϋ Στρατοπέδου είχε πανικοβληθεί καί βρισκόταν διαρκώς σέ πρόχειρα καταφύγια. ΤΗταν εντελώς δυνα¬τή μέσα σ' αυτές τίς συνθήκες ή απόδραση μας. Καί θά ήταν δυνατή δίχως θύματα. Ή φρουρά στην ψυχική κατάσταση πού βρισκόταν δέν θά είχε τή δύναμη νά αντιδράσει. Εμείς θέταμε διαρκώς τδ ζήτημα τής ομαδικής μας απόδρασης καί παντού σ' δλη τή μάζα τών κρατουμένων εύρισκε αυτό απήχηση. Αυτό ήταν τό μοναδικό αντικείμενο τών συζητήσεων. Παντού άκουγες: Για¬τί δέν φεύγουμε; θά μείνουμε έδώ να μας πιάσουν οί γερμανοί; Μέ αγανάκτηση οί σταλινικοί κρατούμενοι παρακολουθούσαν τήν παθητική στάση τής ηγεσίας τους.
Μπροστά σ' αυτή τήν κατακραυγή ή ηγεσία τών σταλινικών, στέλνει μία επιτροπή στον Διοικητή τοϋ Στρατοπέδου γιά νά ζητή¬σει άπ' αυτόν νά μας αφήσει ελεύθερους. "Ύστερα άπό αρκετή συ¬ζήτηση μέ τόν Διοικητή προβαίνει, αρκετά Ικανοποιημένη, σέ α¬νακοινώσεις. Ό Διοικητής τους βεβαίωσε ότι θά ανοίξει τΙς πόρτες τοϋ Στρατοπέδου καΐ θά μας αφήσει ελεύθερους, δταν ή κυβέρνη¬ση εγκαταλείψει τήν Αθήνα. Αυτή είπε είναι ή διαταγή πού έχει άπό τό Υπουργείο Ασφαλείας. Και γιά νά βεβαιωθεί ή επιτροπή δτι ή κυβέρνηση βρίσκεται ακόμα στην Αθήνα, τήν συνέδεσε τηλε¬φωνικά μέ τόν Μανιαδάκη. Ή επιτροπή έτσι πείστηκε γιά τήν ειλικρίνεια τοϋ Διοικητή, και καταγγέλλει γιά τυχοδιωκτικές και επικίνδυνες τις προτάσεις γιά απόδραση, συνιστά ψυχραιμία, πει¬θαρχία καΐ εμπιστοσύνη στην ηγεσία και .. . ενισχύει τΙς σταλι¬νικές φρουρες γιά νά εμποδίσουν κάθε απόπειρα ατομικής ή ομα¬δικής απόδρασης.
Αυτά μάς είπε ή επιτροπή πού αποτελούνταν άπό πρόσωπα απόλυτης εμπιστοσύνης τής ηγεσίας. Ήταν δμως αλήθεια; Τότε τους πιστέψαμε. Ούτε εφημερίδες διαβάζαμε, ούτε υπήρχε τροπος νά μάθουμε τί γινόταν εξω άπό τό Στρατόπεδο. Σήμερα δμως μπορουμε μέ βεβαιότητα νά πούμε δτι δλα αυτά πού μάς ανακοίνωσε ή επιτροπή ήταν ψέματα. Ήταν απολύτως αδύνατο, οί τελευταίοι νεοζηλανδοΐ στρατιώτες νά επιβιβάζονται στά πλοία και νά φεύ¬γουν, τό Ναύπλιο άγρια νά βομβαρδίζεται καί ή κυβέρνηση νά εξακολουθεί νά παραμένει στην Αθήνα. Ήταν ψέμα δτι άπαιτή-σανε άπό τόν Διοικητή νά μάς αφήσει ελεύθερους, ήταν ψέμα δτι ό Διοικητής τους βεβαίωσε δτι Ιχει εντολή νά ανοίξει τις πόρτες τοϋ Στρατοπέδου δταν ή κυβέρνηση εγκαταλείψει τήν Αθήνα καί ήταν ψέμα ή τηλεφωνική συνδιάλεξη μέ τόν Μανιαδάκη. "Ολα ήταν ψέματα καί ψέματα πού τά σκαρώσανε άπό κοινού μέ τόν Διοικητή τοϋ Στρατοπέδου γιά νά εμποδίσουν τήν απόδραση.
Σέ δυό ή τρεις μέρες, γερμανοί αλεξιπτωτιστές καταλαμβά
νουν τό Ναύπλιο. Τό Στρατόπεδο είναι ζωσμένο άπό πάνοπλους γερμανούς αλεξιπτωτιστές.
Έάν ή δικτατορία είναι μία φορά υπεύθυνη γιά τήν παράδο¬ση μας στους γερμανούς, ή σταλινική ηγεσία είναι εκατό φορές.
Πρέπει νά σημειωθεί δτι τό μεγαλύτερο μέρος τών κρατουμένων τής Ακροναυπλίας ντουφέκιστηκαν. Έκτος φυσικά άπό τά ηγετικά στελέχη πού δλα δίχως εξαίρεση κατόρθωσαν νά δραπετεύσουν.
Αυτή ή επαίσχυντη καί εγκληματική πράξη τής σταλινικής ηγεσίας εξηγείται άπό τό ενα μέρος άπό τή δειλία τους μπρος σέ μιά πιθανή σύγκρουση μας μέ τή φρουρά καί άπό τό άλλο (πρό παντός άπ' αυτό), άπό τις αυταπάτες πού έτρεφαν γιά τή στάση τών γερμανών, συμμάχων ακόμα τότε τής Ε.Σ.Σ.Δ., απέναντι τους. Δηλαδή περίμεναν τους γερμανούς σάν φίλους καί δικούς τους ανθρώπους.
Ή μάζα τών σταλινικών κρατουμένων γιά λίγες μέρες φαινό¬ταν δυσαρεστημένη καί αγανακτισμένη εναντίον τών αρχηγών της, πού ήταν τόσο φανερό δτι αυτοί ήταν υπεύθυνοι γιά τήν πα¬ράδοση τους στους γερμανούς. 'Αλλά μόνον γιά λίγες μέρες. Γρή¬γορα ή ηγεσία τους τους έπεισε δτι οί γερμανοί οπωσδήποτε θά τους άφηναν ελεύθερους. Δέν υπάρχει αμφιβολία δτι αυτοί τό πι¬στεύανε.
Στις αρχές τοϋ Μάη,(σημ:εδώ ο Στινας δεν θυμαται καλα) δηλαδή λίγες μέρες μετά τήν παράδο¬ση μας στους γερμανούς, δύο γερμανοί αξιωματικοί καί ενας α¬ξιωματούχος τής Βουλγαρικής Πρεσβείας, μπαίνουν στό Στρατό¬πεδο μέ εναν όνομαστικό κατάλογο 27 «σλαυομακεδόνων» καί τους αφήνουν ελεύθερους. Εμείς καί δλοι οί κρατούμενοι αυτούς τους 27 τους ξέραμε γιά κομμουνιστές. Τώρα αυτοί πού καταρτήσανε τόν κατάλογο, δηλαδή ή Βουλγαρική Πρεσβεία ή πιό σωστά ή Βουλγαρική Ασφάλεια, βεβαιώνει τους γερμανούς δτι δέν πρόκει¬ται γιά κομμουνιστές, άλλα γιά σλαυομακεδόνες εθνικιστές. Καί μ' αυτή τήν βεβαίωση καί τήν εγγύηση τής Βουλγαρικής Πρε¬σβείας οί γερμανοί τους αφήνουν ελεύθερους.
Ή σταλινική ηγεσία όχι μόνον δέν αισθάνθηκε τήν ανάγκη νά δοσει μία πολιτική εξήγηση γι' αυτό τό αρκετά περίεργο γε¬γονός, άλλα αντίθετα τό χαιρέτισε καί τό πρόβαλε στή μάζα των
κρατουμένων σαν απόδειξη τών καλών προθέσεων τών γερμανών
άπέναντί τους.
Ήταν πλέον βέβαιοι για τήν απόλυση τους και είχαν αρχί¬σει νά προετοιμάζονται. Κι ακόμα γίνονταν κάθε μέρα δλο καΐ περισσότερο επιθετικοί και προκλητικοί εναντίον μας. Εμάς δέν επρόκειτο νά μάς αφήσουν ελεύθερους οί χιτλερικοί φίλοι τους και σύμμαχοί τους. Εμείς δλοι προοριζόμαστε γιά το εκτελεστικό α¬πόσπασμα. Συμπεριφέρονταν και μιλούσαν σάν νά ήταν αυτοί πλέον κύριοι ή συγκύριοι μέ τους γερμανούς τής κατάστασης. Αυ¬τοί πού διαβάζουν αυτές τις γραμμές πρέπει νά πιστέψουν δτι δέν υπάρχει καμία υπερβολή σ' αυτά.

Από το βιβλιο του Αλεξανδρου Ζαουση <<οι δυο οχθες>>τομος Α σελις 23

Από την άλλη πλευρά, σημειώθηκε και το εκπληκτικό φαινό¬μενο να μην αποδράσουν κομμουνιστές την ώρα της γενικής συγχύσεως από τη γερμανική εισβολή, ενώ μπορούσαν! Διότι η «καθοδήγηση» σε ορισμένες ομάδες κρατουμένων έδωσε εντολή να μην αποδράσει κανείς, επειδή αυτό θα εθεωρείτο προδοσία... Ενδεικτικά ο Χατζής αναφέρει την ομάδα κρατουμένων στην Πύλο, που είχε σαν κύριο καθοδηγητή τον Κ. Κολιγιαννη. Τις μέρες της γερμανικής εισβολής, όταν η ομάδα μεταφερόταν προς την Ακροναυπλία σιδηροδρομικώς, το τρένο βομβαρδί¬στηκε από αεροπλάνα και ενώ δεσμοφύλακες και κομμουνιστές σκόρπισαν, οι τελευταίοι ξαναγύρισαν μετά στους φρουρούς των! Για την παράδοξη αυτή γραμμή που δόθηκε και σε άλλες περιπτώσεις, επικρίθηκε σφοδρά ο Γιάννης Ιωαννίδης. Ιδιαίτε¬ρα, διότι δεν φρόντισε για μια μαζική απόδραση από την Ακρο¬ναυπλία όπου εκρατείτο ο ίδιος. Οι εξηγήσεις που δίνει ο Ιωαν¬νίδης για την παράλειψη του αυτή δεν αντηχούν πολύ πειστικές


ΚΑΤΟΧΗ ΕΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Η ΔΡΑΣΙΣ ΤΟΥ ΚΚΕ Αθαν.Χρυσοχοου
Σελις 14
0ι άπελευθερωθέντες έκ των στρατοπέδων συγκεντρώσεως ως Βούλγαροι κομμουνισταί, δεδικαιολογημένως άλλωστε, εφ* όσον κατά την εποχήν της απελευθερώσεως των ή Ρωσσία ήτο σύμμαχος τοϋ κατακτητοΰ, εΐχον προσκολ-ληθή εις τους συμμάχους τοϋ κατακτητοΰ Βουλγάρους, τινές δέ τούτων και εϊς αΰτόν τόν κατακτητήν. Ό Λάζαρος Ζησιάοης η Τερπόφσκης είχεν αναλά¬βει ύπηρεσίαν εις την Βουλγαρικην πρεσβείαν Αθηνών. Ό Δέλιος Παπανε-δέλκος άνέλαβεν ύπηρεσίαν εις την Βουλγαρικην λέσχην Θεσσαλονίκης, ό Παν¬τελής Χρ. Τζίκας ή Τσίκας ή Γκόλτσης η Παπαγεωργίου ή Σταυρίδης, άλλοτε γραμματεύς τής κομμουνιστικής οργανώσεως Δυτικής Μακεδονίας και υποψή¬φιος βουλευτής τοϋ Κ. Κ. Ε. εν τω νομώ Πέλλης, ενεφανίσθη ως ήγετικόν στέλεχος τής βουλγαρικής προπαγάνδας εν τή περιοχή Εδέσσης. Ό Ανδρέας Π. Τσίπας, υποδειχθείς υπο τοϋ Κ.Κ.Ε. δις ως υποψήφιος βουλευτής εις τον νομόν Φλωρίνης, ό Κυριάκος Μπιλάλης και ό Πέτρος Ανδρέου Κέντρος έπρω-τοστάτουν εις τάς βουλγαρικάς εκδηλώσεις τής περιοχής Φλωρίνης. Ό Ανδρέας Δημ. Τζίμας, ό μετέπειτα Σαμαρινιώτης ή Τζίμωφ, πρεσβευτής τής Π. Ε.Ε. Α. παρά τώ Τίτο, εκλεγείς βουλευτής τοϋ Κ.Κ.Ε. κατά τάς έκλογάς τοϋ 1936 εν Καστοριά, συνειργάζετο στενώς μετά τοϋ αύτοκαλουμένου πρίγκηπος τής Πίν¬δου μεγάλου τυχοδιώκτου 'Αλκιβιάδου Διαμαντή διά τήν υπό τήν σκέπην τών Ιταλών δημιουργίαν τοϋ λατινοβλαχικοΰ κράτους τής Πίνδου. Ό Δια¬μαντής Τσιστίνας, διατελέσας υποψήφιος βουλευτής τοϋ Κ.Κ.Ε. εις τήν περιο-χήν Καστοριάς, ό Ζήσης Καλλιμάνης, ό Άναστ. Καρατζάς και δ Λάμπρος Μόσχος άνεδείχθησαν εις τήν περιοχήν Καστοριάς στενοί συνεργάται τών Ιτα¬λών, καταδύται τών διωκομένων Ελλήνων και επίλεκτα στελέχη τοϋ Βουλγα-ρισμοϋ, ευρισκόμενα εν συνδέσμω προς τό εν Μοναστηρίω ιδρυθέν παράρτη¬μα τοϋ βουλγαρομακεδονικοϋ κομιτάτου και τήν εκεί βουλγαρικην μεραρχίαν.
Άπόρροια της διαμοπρφωθείσης ούτω διαφοροτρόπου εκδηλώσεως κα-

Βουλγαρικη προπαγανδα Χρ.Καρδαρα εκδοσεις επικαιροτητα
Σελις 32

Παπανεδέλκος Δέλιος: Γεννήθηκε στο Γιάννες Κιλκίς και έμενε στη Θεσσαλονίκη από την Τουρκοκρα¬τία. Το 1920 πήγε στον Καναδά όπου με άλλους ομοϊδε¬άτες του εξέδιδε εφημερίδα του εκεί Βουλγαρομακεδονι-κοΰ κομιτάτου. Οταν επανήλθε στη Θεσσαλονίκη, ανα¬μείχθηκε στην βουλγαροαυτονομιστική κίνηση και το 1936 συνελήφθη και καταδικάστηκε σε φυλάκιση. Όταν αποφυλακίστηκε, έγινε μαχητικό μέλος της Λέσχης.

Σελις 97
Σύμφωνα με πληροφορίες τακτικού μέλους της Λέσχης, τον Απρίλιο του 1942 πολλοί από τους βουλγαρόφρονες της Θεσσαλονίκης και της περιφέρειας, που είχαν εγγραφεί στη Βουλγαρική Λέσχη, φυγαδεύο¬νταν από τη Θεσσαλονίκη στη Βουλγαρία χωρίς κανονικό διαβατήριο. Εκεί υποβάλλονταν σε στρατιωτική εκπαί¬δευση και κατατάσσονταν στον βουλγαρικό στρατό
Η ίδια πρακτική εφαρμόστηκε όμως και τους επό¬μενους μήνες. Τον Αύγουστο του 1942 βουλγαρόφρονες τελειόφοιτοι Γυμνασίου και άλλοι, που είχαν υπηρετήσει στον ελληνικό στρατό ως υπαξιωματικοί, αναχα'ιρησαν από τη Θεσσαλονίκη με πρωτοβουλία της Λέσχης για τη Σόφια, όπου εισήχθησαν στη σχολή Δοκίμων Εφέδρων Αξιωματικών για εκπαίδευση .
Παράλληλα η Λέσχη παρείχε προστασία σε αρκετές περιπτώσεις που Έλληνες υπήκοοι είχαν προβλήματα με τις γερμανικές ή τις ιταλικές αρχές, προκειμένου να τους Ι προσεταιριστεί.
Αυτό συνέβη τον Δεκέμβριο του 1941, όταν μέλος του κομμουνιστικού κόμματος, συνελήφθη στη Θεσσαλο¬νίκη από την ελληνική αστυνομία και κλείστηκε στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως «Παύλος Μελάς». Τελικά μως, με ενέργειες της Λέσχης, εφοδιάστηκε με ταυτό¬τητα της και έτσι πέτυχε την απελευθέρωση τον. Στη συνέχεια αναχώρησε στη Σόφια.
Στις 27 Ιουλίου 1942 ο Γ. Τσολάκογλου, με ρηματική διακοίνωση προς τον Πληρεξούσιο του Ράιχ στην Ελλάδα. κατήγγειλε το γε¬γονός και την παράνομη δραση της Λέσχης .
Ανάλογο περιστατικό μαρτυρείται στα τέλη Ιουνίου 1942, όταν συνελήφθη απο τις ιταλικές αρχές Καστο¬ριάς ένα άτομο, επειδη κατηγορήθηκε για διάδοση των κομμουνιστικών ιδεών. Την επομένη της σύλληψης ο γιος του. Π. Ρούκας, επισκέφθηκε τη Βουλγαρική Λέ¬σχη και ζήτησε την επεμβαση της για την απελεύθερωση• του πάτερα του. Η Λέσχη αποφάσισε να παρουσιασθεί όλο το διοικητικό συμβούλιο στον στρατηγό Ζίλκοφ και να προβεί σε παραστάσεις για την απελευθέρωση του .
Τον Ιούνιο του 1942 η Βουλγαρική Λέσχη ετοίμασε έκθεση για την εθνική δράση του μητροπολίτη θεσσαλονίκης Γεννάδιου επί Τουρκοκρατίας, ώστε να τη θέσει υπόψη

Σελις 128
. Γ. Τσολάκογλου προς Γ. Αλτεμπουργχ
(ΑΥΕ / 1942 / Κατοχ. Κυβ. / φακ. 3/ «ρ. Ε-137-1/3)
Αθήνα 10 Απριλίου 1942 Ρηματική Διακοίνωσις
Το Γραφείον του Πρωθυπουργού έχει την τιμήν, εν συνεχεία του υπό ημερομ. 23-3-1942 σημειώματος του, να φερη δια του συνημμένου σημειώματος εις γνώσιν του Γραφείου Πληρεξουσίου του Ράιχ δια την Ελλάδα, νεωτέ¬ρας τινας εκ των μάλλον χαρακτηριστικών πληροφοριών τας οποίας έλαβε περί της ασκούμενης υπό των Βουλγά¬ρων προπαγάνδας εν τω υπό γερμανικήν κατοχήν ηπειρω¬τικοί τμήματι του Κράτους. Η προπαγάνδα αύτη εκπο¬ρεύεται μεν εκ Σόφιας, ως προκύπτει εκ των άφθονων υλι¬κών μέσων, τα οποία διαθέτει, ως κύρια δε όργανα έχει την εν θεσσαλονίκη εδρεύουσαν Βουλγαρικήν Λέσχην και τους πάρα τοις Γερμανικοις Φρουραρχείοις ως συνδέσμους τοποθετημένους Βουλγάρους αξιωματικούς. Ως μέσα δε μεταχειρίζονται την ψυχολογικήν βίαν, τον εκφοβισμόν. την απάτ-ην και την εκμετάλλευσιν της πενίας ή των επι¬σιτιστικών αναγκών, υφ' ας διατελεί ο πληθυσμός της ει-ρημένης περιφερείας, έτι δε την κατασυκοφάντησα των ελληνικών Λρχών προς μείωσιν του -κύρους αυτών αφ' ενός πάρα ταις Αρχαις Κατοχής, και προς δημιουργίαν αφ' ετέρου αισθήματος μίσους του πληθυσμού κατ'αυτών. Η Βουλγαρική προπαγάνδα τείνει να δημιουργήση δια των ως άνω μέσων την εντύπωοτν παρά ταις Αρχαίς Κατοχής. δι ευνόητους πολιτικούς σκοπούς, ότι η εν λόγο περιφέρεια κατοικείται κατά πλειοψηφίαν υπο Ηουλγάρων. Ποία είναι η πραγματική σύνθεσις του πληθυσμού της ελληνι¬κής Μακεδονίας και ποία υπήρξε πάντοτε η συμπεριφορά του Ελληνικού Κράτους απέναντι του υπό την κυριαρχία•; αυτού μακεδόνικου πληθυσμού είναι αρκετά γνωστά κοινώς και δεν θα δυσκολευθη η Ελληνική Κυβέρνησις να τα απόδειξη, όταν κριθή εκ μέρους εκείνων, οι οποίοι θα κα¬νονίσουν την νεαν εν Ευρώπη καταστασιν, ότι επέστη η προς τούτο στιγμή. Διά τούτο θλίβεται η Ελληνική Κυβέρνησις βλέπουσα ότι όχι μόνον αφίνεται η βουλγαρική προπαγάνδα να δρα ελευθέρως και να εκτεινη τους πλοκά¬μους αυτής εις βάρος του μακεδόνικου πληθυσμού, εκμε¬ταλλευόμενη τας ανθρωπίνους αυτού αδυναμίας και δη τας σημερινάς αυτού στερήσεις και ανάγκας και επωφελούμε¬νη της παρούσης καταστάσεως του Ελληνικού Κράτους, αλλά και ότι ενέργειαι Γερμανών τινών αξιωματικών, κυρίως εκ των κατωτέρων πιπτόντων θύματα της βουλ¬γαρικής δολιότητος. ενισχύουσιν ακουσίως την προπαγάν-δαν ταύτην. Διά προηγουμένων διακοινώσεων ημών προσε-παθήσαμεν να καταδείξωμεν πόσον επικίνδυνος εις την γα-λήνην της υπό την Γερμανικήν κατοχήν Ελληνικής Μακεδονίας είναι η παρουσία αφ' ενός Βουλγάρων αξιω¬ματικών παρά τοις Γερμανικοίς Φρουραρχείοις και αφ' ετέρου η ύπαρξις της Βουλγαρικής Λέσχης θεσσαλονίκης, κυρίως με το δικαίωμα, όπερ έχει, να έγγραφη μέλη Βουλγάρους υπηκόους και Έλληνας αναμίξ. και δη όχι μόνον μεταξύ των κατοικούν θεσσαλονίκης, άλλα και ολο¬κλήρου της υπό Γερμανικήν κατοχήν Ελληνικής Μακεδονια. Δυστυχώς εκάστη παρερχομένη ήμερα έρχεται να ενίσχυση τους φόβους της Ελληνικής Κυβερνήσεως επί των ούτω δημιουργούμενων κινδύνων. Όλοι αι πληροφορίαι αι οποιαι καταφθάνουν καθ' εκάστην εκ πάσης πηγής εις την Ελληνικην Κυβερνησιν παριστάνουν την ειρημένην Λέ-σχην ως το κεντρον και τον κινητήρων μοχλόν πάσης της οσημεραι συστηματικως επεκτεινόμενης εν Μακεδονία βουλγαρικής προπαγάνδας. Η Λέσχη αύτη τείνει να κατα-στή Κράτος εν Κρατεί με -την οργάνωοτν ειδικής αστυνο¬μίας, με την εκδοσιν δελτίων ταυτότητος, με τα ποικίλα προνόμια, των οποίων απολαμβάνουσι τα μελη της. Απέ¬ναντι των προπαγανδιστικών ενεργειών της Λέσχης ταύ¬της, ασκουμένων ελευθέρως και τεινουσών εις ανατροπην της Ελληνικής Διοικήσεως, αϊ Ελληνικοί Αρχαί κινδυνεύ¬ουν να καταστούν ανίσχυροι προς επιβολήν των νόμων αν πρυτανευση γενικωτερον η αρχή. την οποίαν έθεσε ο Γερ¬μανός φρούραρχος Εορδαίας* και όταν πας κομμουνιστής, παν κακοποιών και αναρχικόν στοιχείον και πας παραβάτης των νομών δύναται να ευρίσκη ασυλον και νομική ν ασυδο-σίαν υπο την σκεπην του ιδρύματος, το οποίον τιτλοφορεί¬ται Βουλγαρική Λέσχη, της οποίας είναι ή θα δηλοί ότι γίνεται μέλος.
Η Ελληνική Κυβερνησις έχει πλήρη αντίληψιν της σημερινής αυτής θέσεως. Έχει όμως επίσης πλήρη εμπι-στοσύνην ότι αι διαβεβαιώνεις της Γερμανικής Κυβερνή¬σεως και των εν Ελλάδι Αντιπροσώπων αυτής δεν θέ-λουσιν υποστή οιανδήποτε εςΌσθένισιν. II Ελληνική Κυβέρνησις έλαβε την διαβεβαίωσιν ότι δεν θα επιτραπή
η άσκησίς οιασδήποτε προπαγάνδας εν τω υπο την διοί-κησιν αυτής Τμήματι του Κράτους. Η Ελληνική Κυβέρ-νησις νομίζει, βάσει και της μέχρι σήμερον κτηθείσης πείρας, ότι ίνα η πρόθεσις αύτη της Γερμανικής Κυβερ¬νήσεως ευρη την πρακτικήν αυτής εφαρμογην και ίνα αποκατασταθή και βασιλεύη η γαλήνη εις την υπό την Γερμανικήν κατοχήν Ελληνικην Μακεδονιαν δέον να το-νισθή όπου δει και να καταστή σαφώς αντιληπτόν ότι ουδεμία μεταβολή οιασδήποτε φύσεως εις το υφιστάμενον καθεστώς (εδαφικόν. πολιτικόν, εκκλησιαστικών, σχολι-κόν κ.λ.π.) θα γίνη δεκτή μέχρι της οριστικής διακανο-νίσεως πάντων των ζητημάτων κατά το τέλος του πο¬λέμου. διαλυθή δε η λεγομένη Βουλγαρική Λέσχη, η οποία, ως ανεπτύξαμεν εν προγενεστέρα ημών διακοινώ¬σει, ουδένα λόγον υπάρξεως πλην του καθαρούς προπα¬γανδιστικού κέκτηται. Είναι γνωσταί αι δυσχέρειαι. καθ' ων αντιπαλαίει η σημερινή Ελληνική Κυβέρνησις. θα οίιφειλεν αύτη μεγάλας χάριτας εις την κυβερνησιν του Ράιχ. εαν ευηρεστείτο να απαλλάξη αυτήν από την, ως μη ωφειλε, προσθέτους δημιουργηθείσαν δι αυτήν φροντί¬δα αμύνης εαυτής και προστασίας του .Μακεδόνικου λα¬ού κατά της Βουλγαρικής προπαγάνδας.
* Ο Γερμανός Φρούραρχος Εορδαίας κάλεσε -τις αρχές Φε¬βρουαρίου 1942 τον Διοικητή της Υποδιοίκησης Χωροφυλακής και
τον διέταςε να απευθύνεται σ'αυτον σε οποιαδήποτε περίπτωστη υπάρχουν για εξεταση υποθέσεις βουλγαροφρόνων και να ενεργεί συμφωνά με τις διαταγες του.

Ας υποθεσουμε οτι καποιοι σημερα <<αγωνιζονται για την ..δημοκρατια στην Ελλαδα>>Κανοντας παρανομες πραξεις οπως πχ οι αναρχοαλητες

Ας υποθεσουμε οτι η πολιτεια τους συλλαμβανει και τους φυλακιζει(αμαν και πότε)

Εστω ο,τι γινεται και πολεμος με την Αμερικη και η Αμερικη καταλαμβανει την Ελλαδα

Η πρωτη ενεργεια των Αμερικανων<<αμα τη εισοδω τους εις Ελληνικον εδαφος>>ειναι να απελευθερωσουν τους αναρχολαητες ως Τουρκους υπηκοους που εργαστηκαν για τα συμφεροντα της Τουρκιας

Πως θα σας φαινοταν; Τι συμπερασμα θα βγαζατε για τον<<Πατριωτισμο>> των αναρχοαλητων;;

Στο θεμα μας τωρα

Μολις μπηκαν στην Ελλαδα οι Γερμανοι της μυστικης Αστυνομιας(GFP) Με την υπ αριθ 651 διαταγη πηγαν με ονομαστικο καταλαγο 27 Κομμουνιστων(απο τους 500 που ηταν εκει) μαζι με τον Γραμματεα της Βουλγαρικης πρεσβειας και απελευθερωσαν ΜΟΝΟ τους 27 ως Βουλγαρους υπηκοους!!!(Τμημα της Μακεδονιας ειχε μολις καταληφθει απο τους Βουλγαρους που εποφθαλμιουσαν ΟΛΗ την Μακεδονια αρα οσοι κατηγοντο απο εκει ηταν ..Βουλγαροι υπηκοοι)

Τους εδωσαν εισητηρια τροφη και σε καποιους απο αυτους και αυτοκινητο της Βουλγαρικης πρεσβειας να παμε στην Θεσσαλονικη!!!

Ο Ανδρεας Τσιπας που απελευθερωθηκε μαζι τους ηταν στοιχειο λουμπεν,μεθυσος μελος της ΚΕ του ΚΚΕ απο το 1935 , πρακτορας της Βουλγαρικης πρεσβειας προπολεμικα και Γενικος Γραμματεας του ΚΚΕ απο την απελευθερωση του(Ιουνιος 1941) εως τον Δεκεμβριο 1942!!! Μολις βγηκε πηγε στην Αθηνα σε ενα μπουρδελο και εξω απο το μπουρδελο τον συνελεβε η Ασφαλεια.Ξαναεπενεβη η Βουλγαρικη πρεσβεια και τον ξαναφησαν ελευθερο!!! Μετα την θητεια του ως Γραμματεας του ΚΚΕ πηγε στην Βουλγαρια (στην φυσικη του θεση)

Και επειδη πολλοι επειδη τα λεω αυτα θα με ...κατηγορησουν ως ...φασιστα καλο θα ειναι να μην κατηγορουν εμενα αλλα τον Ανδρεα Τζημα-Σαμαρινιωτη κομμουνιστη εναν εκ των τριων της ηγεσιας του ΕΛΑΣ(Σαραφης -Βελουχιωτης-Σαμαρινιωτης)

ΝΑ μια εκθεση του που λεει στο ΚΚΕ πως ακριβως εγιναν τα πραγματα.Συνεπως κατηγορειστε τον ΤΖΗΜΑ ως ....φασιστα οχι εμενα


Από Έκθεση του Ανδρέα Τζήμα
22 Ιούνη 1960
Αγαπητοί σύντροφοι,
Με μια μικρή καθυστέρηση απαντώ στις ερωτήσεις που μ' ε'χετε βάλει. Απαντώ κάπως διεξοδικά και δεν αρκούμαι στο να δώσω σύντομες απαντήσεις. Αυτό γίνεται γιατί χρειάστηκε και γω να επιστρατεύσω τη μνήμη μου και να τακτοποιήσω τις αναμνήσεις μου. Και μια που έγραψα ό,τι παίρνετε σήμερα για μένα, προτίμη¬σα να σας το στείλω και σας και να μην αρκεστώ σε σύντομες απα¬ντήσεις. Έτσι αποφεύγουμε, ορισμένες σύντομες απαντήσεις να σας φανούν με τα συμπεράσματα τους αυθαίρετες κάπως.
[...]* Ελπίζω ότι και γω θα βοηθήσω κάπως για να θυμηθούμε πράγματα που μπορεί να ξεχαστούν με τον καιρό.
Σήμερα σας στέλνω 70 + 1 δακτυλογραφημένες σελίδες.
Με σ.χ.
Α. Τζήμας
Απάντηση στις ερωτήσεις σας 6 και 7
7. Τι ξέρω για την αναδιοργάνωση και δράση του ΚΚΕ από την απελευθέρωση του μέχρι και την 8η ολομέλεια.
6. Πότε απελευθερώθηκα από την Ακροναυπλία.
Από την Ακροναυπλία απελευθερώθηκα την 1η ακριβώς του Ιούλη 1941, μαζί με 26 ή 27 συντρόφους, από τους οποίους οι πιο πολλοί ήταν Σλαβομακεδόνες, από την περιοχή κυρίως της Φλώρι¬νας και της Καστοριάς. Η αιτία της απελευθέρωσης μας ήταν η πα¬ρακάτω: Στον καιρό της μεταξικής δικτατορίας εξαπολύθηκε κύμα τρομοκρατίας εναντίον των Σλαβομακεδόνων. Μετά την υποδού¬λωση της Ελλάδος στους Γερμανοίταλούς φασίστες κατακτητές και [την]** παραχώρηση της Αν. Μακεδονίας και Θράκης στους
Βούλγαρους, καταβλήθηκε απ τους τελευταίους μια σύντονη προ σπάθεια για την απελευθε'ρωση των Σλαβομακεδόνων, που ήταν ακόμα στις φυλακε'ς και την εξορία.
Μ" αυτό το τρόπο βγήκε από την Ακροναυπλία και ο ο. Παπα-νεντε'λκος, από τη Θεσσαλονίκη, καρροποιός το επάγγελμα, πολύ παληός επαναστάτης. Αυτός όχι μονάχα ήταν Σλαβομακεδόνα^ αλλά είχε και Γερμανίδα γυναίκα, η οποία και ενήργησε για να βγει. Ο σ. Παπανεντε'λκος, προτού φύγει από την Ακροναυπλία συνεννοήθηκε με την κομματική οργάνωση της Ακροναυπλίας να εκμεταλλευτεί την υπόθεση και για άλλους και να δώσει τα ονόμα¬τα των Σλαβομακεδόνων της Ακροναυπλίας, όπου νομίσει σκόπι¬μο, επιδκόκοντας να τους βγάλει. Αυτό και ε'γινε.
Αργά το απόγευμα της 30ής του Ιούνη στο στρατόπεδο της Ακροναυπλίας κατε'φθασε μια αντιπροσωπεία απ' την οποία ξε¬χώριζαν δυο αξιωματικοί της Γκεστάπο και ο γραμματε'ας της βουλγάρικης πρεσβείας. Εγώ από την άφιξη της ομάδας αυτής δεν είχα πληροφορηθεί τίποτα όταν ξαφνικά με σηκώνουν από το θά¬λαμο, στον οποίο διάβαζα, και με καλούν να κατέβω κάτω, στο διάδρομο. Κατεβαίνοντας, έμεινα κατάπληκτος για τον κόσμο που είχε συγκεντρωθεί εκεί. Ήταν όλη η Ακροναυπλία. Ανοίγοντας με δυσκολία δρόμο ανάμεσα απ' τους συντρόφους, που είχαν κατα¬κλύσει τις σκάλες, έφθασα στο ισόγειο, όπου με περίμενε και δεύ¬τερη έκπληξη. Ο γραμματε'ας της βουλγάρικης πρεσβείας μού απευθύνει μια σειρά από ερωτήσεις σε «άπταιστη βουλγάρικη». Απάντησα με ευκολία στα σλαβομακεδόνικα. Κοντά στις άλλες ερωτήσεις ήταν και οι εξής: «Γιατί σε κλείσανε σε στρατόπεδο;». Απάντησα: «Σαν κομμουνιστή». «Τι θα κάνεις αν σε αφήσουμε ελεύθερο;». Απάντησα: «θα πάω στο σπίτι μου». Βέβαια, οι απα¬ντήσεις μου δεν ήταν τόσο σύντομες, ιδιαίτερα η πρωτη απ' τις δυο τελευταίες, αυτό όμως ήταν το νόημα τους. Πρέπει να σημειώσετε ότι δεν ήξερα τίποτα για τις ενέργειες του σ. Παπανεντέλκου και τη συνεννόηση του με την κομματική επιτροπή της Ακροναυπλίας. Έτσι οι απαντήσεις μου ήταν πολύ ελεύθερες και αβίαστες. Εγώ ήμουν ο τελευταίος που εξετάστηκε. Μόλις πήρε και την τελευταία μου απάντηση, ο γραμματέας της βουλγάρικης πρεσβείας μάς εί¬πε: «Από αυτή τη στιγμή είστε ελεύθεροι, πάρετε τα πράγματα σας και αναχωρήστε για την Αθήνα, με εισιτήρια δικά μας (σιδηροδρομικά). Εκεί θα έλθετε στην πρεσβεία και θα κανονίσουμε για την επιστροφή στα σπίτια σας». Εγώ νόμιζα πως ονειρευόμουν. Όλοι οι σύντροφοι της Ακροναυπλίας πανηγύριζαν. Όταν ένας από τους αξιωματικούς του στρατοπέδου, ο Βουγάς, πληροφορή¬θηκε, ότι ανάμεσα στους άλλους φεύγω και γω, έκανε αγριεμένος διάβημα στον αξιωματικό της Γκεστάπο. [Του έκοψε] όμως εκεί¬νος το βήχα αμέσως.
Επειδή η ώρα ήταν προχωρημένη -είχε αρχίσει να σουρουπώνει- παρακάλεσα τον γραμματέα της πρεσβείας να φύγουμε την
επομένη το πρωί.

Δέχθηκε αμέσως, όπως και οι Γερμανοί αξιωματικοί. Αυτό ήταν πολύ λογικό και για μας σωτήριο. Γιατί, σύμφωνα με την κα¬τάσταση που επικρατούσε τότε, χωρίς να έχουμε καμιά ταυτότητα και κανένα στοιχείο μπορούσε να συλληφθούμε την ίδια βραδιά από Γερμανούς ή Ιταλούς στην πόλη του Ναυπλίου και τότε τρέχα γύρευε. Οι σύντροφοι όμως αγνοώντας την κατάσταση -όπως την αγνοούσα και εγώ- μου ρίχθηκαν άγρια. Ιδιαίτερα ο μακαρίτης σ. Κ. θέος.' Πέρασα μια νύχτα αγωνίας, μη τυχόν οι ελληνικές αρχές και ιδιαίτερα οι αξιωματικοί του στρατοπέδου μας επιτύχουν την ανάκληση, μερική ή γενική, της διαταγής για την απόλυση μας. Ευ¬τυχώς αυτό δεν έγινε και την επομένη το πρωί, μέσα σε γενική συ¬γκίνηση και χαρά, φεύγαμε. Απ' όλους πιο πολύ χαιρόμουνα εγώ, που δεν έγινα αφορμή κακού. Πού να 'ξερα ότι αυτό μας έσωσε. Θυμάμαι την ημερομηνία της απελευθέρωσης μας, την 1η του Ιού¬λη, γιατί δυο ακριβώς χρόνια νωρίτερα, την πρώτη του Ιούλη του 1939 ανέβαινα τις σκάλες της Ακροναυπλίας. Την ίδια ώρα, 10η πρωινή. [...] Η υπόθεση είχε και την κωμική της πλευρά. Έξω από μένα, Έλληνα 100%, που μπορούσε όμως, εν ανάγκη, να περάσει και για Σλαβομακεδόνας γιατί ήξερα καλά τα σλαβομακεδόνικα και είχα μεγάλη επαφή και σχέσεις με Σλαβομακεδόνες, βγήκαν και «Σλαβομακεδόνες» από τη Μικρά Ασία... και μάλιστα και τέ¬τοιοι, που δεν ξέρανε ούτε λέξη σλαβομακεδόνικα.
Η καθυστέρηση της αναχώρησης μας από την Ακροναυπλία εί¬χε σαν αποτέλεσμα και την καλύτερη κατατόπιση μου για τη δου¬λειά που με περίμενε έξω. Με κάλεσε το βράδυ ο ο. Ιωαννίδης μα¬ζί με τον Τσίπα2 και μου μίλησε. Ο Τσίπας ήξερε από προηγούμε¬να την υπόθεση και ήταν κατατοπισμένος για όλα. Τώρα με κατά-



τόπιζαν και με'να. Σύντομα, ο σύντροφος Ι. Ιωαννίδης, μου είπεν: «τώρα που βγαίνετε θα φροντίσετε να αναδιοργανώσετε το κόμμα. Στην επιτροπή που θα δημιουργήσετε, αφού έρθετε σε επαφή και με τους άλλους συντρόφους, που βγήκαν από τα νησιά, θα είσαι και συ. Για περισσότερα είναι κατατοπισμε'νος ο Ανδρέας Τσί¬πας». Ούτε ζήτησα τίποτα περισσότερο, συμφώνησα και χωρίσαμε. Το πρωί της επομένης, όπως είπα, αναχωρήσαμε. Φτάσαμε το βρά¬δυ της πρώτης του Ιούλη στην Αθήνα. Η συγκοινωνία -ταξιδέψαμε με το τρένο- ήταν εκείνη την εποχή πολύ άθλια. Γι' αυτό φθάσαμε αργά στο σταθμό της Πελοποννήσου. Περίπου στις 11 μ.μ. Σε μια ώρα διακόπτονταν η κυκλοφορία. Μ' ένα σωρό πράγματα, που κα¬νένας δεν ήθελε να αποχωριστεί. Δώρα, σε οικογένειες συντρό¬φων κ.λπ., κ.λπ. Επιστράτευσα τη μνήμη μου και τις γνώσεις τη; Αθήνας και σε μισή ώρα μεταφέραμε όλες τις αποσκευές μας στο γκαράζ του σ. Λευτέρη Χασάπη, που αφήσαμε στην Ακροναυπλία, και όλοι μας, λεύτεροι από το βάρος, κοιμηθήκαμε, είτε στα γειτο¬νικά ξενοδοχεία, είτε σε φιλικά σπίτια, είτε -μερικοί ανάμεσα σ' αυτούς και γω με τον Α. Τσίπα- στο σπίτι του Χασάπη.
Την επομένη το πρωί άρχισε με προσοχή η αποσυμφόρηση των αποσκευών και το κλείσιμο ραντεβού για τη βουλγάρικη πρε¬σβεία. Από εκεί περάσαμε όλοι και εφοδιαστήκαμε με βουλγαρι¬κές ταυτότητες. Από αυτή τη στιγμή κινούμαστε πιο άνετα. Έχου¬με ταυτότητες, που μπορούμε να παρουσιάσουμε τουλάχιστον στις αρχές κατοχής. Η πρεσβεία μάς ειδοποίησε για το αυτοκίνητο που σε λίγες μέρες αναχωρούσε για τη Μακεδονία -φορτηγό- και μας είπε, ότι όσοι θέλουν μπορούν να αναχωρήσουν για τη Θεσσαλονί¬κη. Όσοι θέλουν να μείνουν πρέπει να εξηγήσουν τους λόγους. Ένας από κείνους που δήλωσε ότι θα αναχωρήσει ήμουν και γω. Γιατί, θα εξηγήσω πιο κάτω.
Στο διάστημα των λίγων ημερών, που μεσολαβούν από την άφι¬ξη μας στην Αθήνα, ως την αναχώρηση μας για τη Θεσσαλονίκη αναπτύσσουμε μεγάλη δραστηριότητα. Ερχόμαστε σ' επαφή με τους σ. που είχαν δραπετεύσει από την Κίμωλο και τη Φολέγαν¬δρο. Και πρώτ' απ' όλα με τους σ. Πέτρο Ρούσο και τη γυναίκα του, την αξέχαστη Χρύσα Χατζή βασιλείου, το σ. Παντελή Καρα-γκίτση ή Σίμο, το Θ. Χατζή και άλλους.

Μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Ιούλη οργανοίνουμε και την πρώτη συνεδρίαση της Νέας Κεντρικής μας Επιτροπής του ΚΚΕ, που ο κόσμος τη βάφτισε των «φυλακισμένων και εξόριστων». Τε¬χνικά τη συνεδρίαση την προετοίμασα εγώ. Και έγινε σε σπίτι, που βρήκα επίσης εγώ. Θυμάμαι όνομα και αριθμό δρόμου. Πήραν μέ¬ρος οι παρακάτω: Α. Τσίπας, Ακροναυπλιώτης, Π. Ρούσος και η γυναίκα του Χ. Χατζή βασιλείου, Κιμωλιώτες, Π. Καραγκίτσης ή Σίμος, Φολεγανδρινός, και εγο'). Συνολικά 5.
Έξω από τα ζητήματα, που περιλαμβάνονται στην απόφαση της 6ης ολομέλειας, που δημοσιεύεται στη συλλογή για τα 40χρο-να, ακούσαμε και μια έκθεση για τη δουλειά, που είχαν κάνει ως τα τότε οι σ. της Φολεγάνδρου και Κιμώλου, που είχαν απελευθε¬ρωθεί δυο περίπου μήνες νωρίτερα από μας. Ιδιαίτερα τον κατα¬μερισμό των α. που λευτερώθηκαν έκαμαν στις επαρχίες για ν' αγκαλιάσουν τη δουλειά σε πανελλαδική κλίμακα. Εισηγητής ήταν ο σ. Παντελής Σίμος γιατί αυτός κυρίως την οργάνωσε και την κρατούσε, γιατί οι περισσότεροι σ. ήταν από τη Φολέγανδρο. Η έκθεση του ήταν πολύ επιμελημένη και οι επαφές που κράτησε με αυτούς που αναχώρησαν για τις επαρχίες πολύ προσεκτικές. Βέ¬βαια, δεν αγκαλιάζονταν όλη η Ελλάδα, ωστόσο κρατούνταν επα¬φή με όλους τους περισσότερο υπεύθυνους συντρόφους, που ανα¬χώρησαν για τις επαρχίες και ιδιαίτερα τη Βόρειο Ελλάδα. Ένας από τους λόγους για τους οποίους δεν μπορούσε να πιαστεί όλη η Ελλάδα, ήταν [ότι] οι σύντροφοι σχετικά ήταν λίγοι και καθένας είχε και κάποιο δικαίωμα να επισκεφθεί και τους δικούς του, το σπίτι του. Η όλη δουλειά, που είχε κάνει ο Παντελής, ήταν πολύ καλή και κερδίσαμε πολύτιμο καιρό. Το βασικό για κείνην την πε¬ρίοδο. Ο σ. Παντελής είχε φροντίσει με τους σ. της Φολεγάνδρου και με γραμματέα το σ. Αριστοτέλη Σερραίο, δηλαδή από τις Σέρ¬ρες, να πιάσει και τη δουλειά της Αθήνας.
Κάναμε και μεις με τον Τσίπα μια έκθεση για το πώς βγήκαμε από την Ακροναυπλία και για το ποιοι θα μέναμε στην Αθήνα. Αποφασίστηκε να φύγουν όλοι, έξω από μένα, τον Τσίπα, τον Θό¬δωρο Ευθυμιάδη, που η οικογένεια του από την Καστοριά είχε κα¬τέβει στην Αθήνα και τον Πέτρο Κέντρο από τη Φλώρινα. Δεν ήταν δυνατόν να μείνουν περισσότεροι, γιατί εκείνη την εποχή το πρόβλημα της εξασφάλισης πόρων για να ζήσει κανείς ήταν πολύ



μεγάλο. Ο Κε'ντρος έμεινε για να χρησιμοποιηθεί σαν σύνδεσμος του Τσίπα και έτσι έγινεν ο πρώτος σύνδεσμος της ΚΕ. Αποφασί-στηκε να αναλάβω εγώ την οργάνωση της Αθήνας, στην οποία εί¬χα δουλέψει συνολικά προηγούμενα κάτι περισσότερο από τέσσε¬ρα χρόνια, σε τρεις περιόδους, και είχα φθάσει να είμαι σ' αυτήν μέλος της γραμματείας της Επιτροπής Πόλης (τέλη 1935). Τα δυο χρόνια, που έκανα στην Αθήνα, 1934 και 1935, ήταν τα καλύτερα της προπολεμικής ιστορίας της Αθήνας και αυτό, αυτή μου η γνώ¬ση της Αθήνας, παίζει από την πρώτη μέρα της αναδιοργάνουσης της όλης κομματικής δουλειάς σπουδαίο ρόλο.
Κάναμε την ίδια βραδιά και το πρώτο καταμερισμό ανάμεσα μας. Ο Τσίπας ανέλαβε γραμματέας του κόμματος, ο σ. Π. Ρούσος το αγκίτ-προπ* (* Έτσι ονομαζόταν στην «κομματική γλώσσα» (δανεισμένο από τα ρωσικά) το Τμήμα Διαφώτισης και Προπαγάνδας.)
και τους αξιωματικούς, η Χρύσα τις γυναίκες και δεν θυμάμαι το άλλο, ο σ. Σίμος το συνδικαλιστικό και την Εθνική Αλληλεγγύη, που αποφασίστηκε εκείνη τη βραδιά η ίδρυση της, έστω και με άλλο όνομα. Αυτό επιβάλλονταν απ' το γεγονός ότι όλο το κόμμα σχεδόν βρίσκονταν στις φυλακές και την εξορία και έπρεπε να συγκεντρωθεί η προσοχή μας σ' αυτούς τους σ. από κά¬θε πλευρά. Με την πλατύτερη έννοια, η Εθνική Αλληλεγγύη ήταν εκείνη την εποχή αναγκαία και εξαιτίας των συνθηκούν, που περ¬νούσε η πατρίδα μας. Πάντως είναι γεγονός ότι ο σ. Παντελής Σί¬μος από εκείνη την περίοδο ακόμα κράτησε τη δουλειά αυτή σαν συνέχεια της δουλειάς της Εργατικής Βοήθειας, που κρατούσε προ της σύλληψης του, στην περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά.
Δεύτερον, κράτησε τις επαφές με τις επαρχίες, που προετοίμα¬σε και για ένα διάστημα και το συνδικαλιστικό μας κίνημα, που άμεσα κρατούσε ο Αποστόλου -ακόμα ερχότανε σε επαφή με συν¬δικαλιστές ρεφορμιστές και όχι μονάχα δικούς μας. Ο Αποστόλου, παράλληλα με μας, αναπτύσσει μια ξέχωρη δουλειά, που παρακο¬λουθεί στην αρχή ο Παντελής και αργότερα εγώ. Έχει τη συνδικα¬λιστική δουλειά, τσαλαβουτάει στους αξιωματικούς, στο ΕΑΜ και αποτελεί τρόπον τίνα και ένα δεύτερο αγκίτ-προπ. Έτσι διαμορ¬φώθηκε η δουλειά μετά την απελευθέρωση των πρώτων συντρό¬φων. Καθένας κάνει ό,τι μπορεί.

Η σ. Χρύσα εκείνη την εποχή είχε και πολλές επαφές της Αθή-νας,, που σε λίγο παρέδωσε, γιατί αναχώρησε για τη Θεσσαλονίκη. Στην ιδρυτική αυτή ολομέλεια της νέας ΚΕ του ΚΚΕ ψηφίστηκε και η απόφαση, που είχε προετοιμάσει ο σ. Πέτρος και η Χρύσα. Πάνω στο περιεχόμενο της δεν θα σταματήσο) εφόσον είναι προσι¬τή και δημοσιεύεται στη συλλογή για τα 40χρονα. Θέλω όμως να σημειώσω, ότι η ημερομηνία που φέρνει δεν είναι ακριβής. Δεν συνήλθε η 6η ολομέλεια της ΚΕ την 1η του Ιούλη, όπως σημειώνε¬ται. Εκτός αν πήραμε την απόφαση να βάλουμε σκόπιμα αυτή την ημερομηνία.
Όπως είπα πιο πάνω, την 1η του Ιούλη βγαίναμε από την Ακροναυπλία. Χρειάστηκαν δυο μέρες, ώσπου να συναντηθούμε με τους σ. και μερικές ακόμα για να οργανώσουμε την πρώτη συ¬νεδρίαση μας, την ιδρυτική. Γι' αυτό αυτή έγινε κατά πάσαν πιθα¬νότητα το δεύτερο μισό, του πρώτου 10ημέρου του Ιούλη. Σε καμιά περίπτωση την πρώτη του Ιούλη. Αργότερα δεν έγινε, γιατί η βουλ¬γάρικη πρεσβεία δεν ήταν δυνατόν να μας δοίσει τόσο μεγάλα πε¬ριθώρια για να μείνουμε στην Αθήνα.
Δεύτερο ζήτημα, το ζήτημα της ονομασίας της ιδρυτικής μας Ολομέλειας. Θυμάμαι καλά ότι εκείνη την περίοδο οι παλαιότεροι από μένα σύντροφοι δεν ξέρανε τι αριθμό στη σειρά έχει η ολομέ¬λεια μας. Δεύτερον, στη μνήμη μου έχει μείνει σαν 8η ολομέλεια αυτή που εμείς, δηλαδή εσείς, τώρα ονομάζετε 8η*. Όσο καί αν κούρασα τη μνήμη μου δεν μπόρεσα να ξεκαθαρίσω αυτό το ζήτη¬μα, της ονομασίας.
Και τώρα ξαναγυρνώ στην αναχώρηση μου για την Καστοριά.
Θ' αναφέρω πολύ σύντομα την ιστορία γιατί είναι μεγάλη. Όταν απελευθερώθηκα από την Ακροναυπλία και έφθασα στην Αθήνα βρήκα εκεί τη μητέρα μου και τα δυο μικρότερα αδέλφια μου, το Γιώργο και το Σωτήρη. Ο Γιωργος μόλις είχε απολυθεί από το στρατό και κατέβηκε στην Αθήνα για να βρει τη μητέρα μου. Ο Σωτήρης βρισκόταν από νωρίτερα μαζί της.




' Αν και στο δακτυλογραφημένο αντίγραφο σημειώνεται και στις δυο περιπτώ¬σεις «8η», υπάρχει προφανώς λάθος αντιγραφής γιατί δεν βγαίνει νόημα. Κα¬τά τη γνώμη μου. στη δεύτερη περίπτωση πρέπει να γίνει «6η».




Αμε'σως μπήκα μπροστά σ' ένα πρόβλημα σοβαρό, που πήρα την απόφαση να λύσω σε βάρος της οικογε'νειάς μου. Απέδιδα με-γάλη σπουδαιότητα στη δουλειά, που εγώ ανέλαβα για την ανα¬διοργάνωση του κόμματος, κι αυτό γιατί εγώ ήξερα πολύ κομματι¬κό κόσμο στην Αθήνα και πολλά άλλα πράγματα.
[...] Γι' αυτό κυρίως και (για] πολλούς άλλους λόγους αποφασί¬ζω τις πρώτες ακόμα μέρες, να κατεβάσω τους δικούς μου στην Καστοριά. Δυσφόρησαν λιγάκι, αλλά κατάλαβαν την ανάγκη και δε'χθηκαν. Έτσι, στην πρώτη συνεδρίαση μας αποφασίστηκε και το δικό μου ταξίδι στην Καστοριά. Οι σύντροφοι συμφώνησαν και μου δώσανε την εντολή να δω και τις οργανώσεις της θεσσαλονί-κης-Μακεδονίας και της Λάρισας-Θεσσαλίας και να προετοιμασία ε'τσι κυρίους το ταξίδι της Χρύσας για τη Θεσσαλονίκη. Αυτό και ε'γινε.
Με σφιγμένη την καρδιά διέλυσα ό,τι είχαν οι δικοί μου στην Αθήνα και μαζί με τους άλλους σ. Σλαβομακεδόνες κυρίως, ταξι¬δέψαμε με το αυτοκίνητο της βουλγάρικης πρεσβείας για τη Θεσ¬σαλονίκη. Τα ταξίδι βάσταξε δυο ή τρεις με'ρες. Στη Θεσσαλονίκη φθάσαμε και καταλύσαμε σε συγγενικά σπίτια και σε γνωστούς. Εδώ χωριστήκαμε με κείνους που έφυγαν για την Ανατολική Μα¬κεδονία και γω με τον Πιλάη Πέτρο, Ακροναυπλιώτη, τ' αδέλφια μου και τη μητέρα μου με το αυτοκίνητο του Τουρούντζα από το Ξυνό Νερό, ξεκινήσαμε για το Ξυνό Νερό και την Καστοριά.
[...] Την επομένη ξεκινήσαμε για την Καστοριά. Πήγα ως την πόρτα του σπιτιού μου, δεν ανέβηκα επάνω, χαιρέτησα τη μάνα μου και τ' αδέλφια μου και έφυγα.
[...] Αυτή τη φορά συναντήθηκα και με συντρόφους της Οργά¬νωσης της Μακεδονίας. Στην αρχή με το σ. Βασβανά5 και αργότε¬ρα με το γραμματέα του Μακεδόνικου Γραφείου σ. Τζανή.
Κάνω μια παρέκβαση για να δώσω μερικά στοιχεία για την ορ¬γάνωση της Μακεδονίας και Θράκης. Αυτή συνέχισε να υφίσταται σ' όλη την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας, -εγώ έφυγα από αυτήν την άνοιξη του 1939, κατά τη διάρκεια του πολέμου με τους Ιταλούς επιδρομείς και αργότερα -δεν ξέρω πόσο αδυνάτισε η ορ¬γάνωση στον καιρό του πολέμου- ως τη στιγμή που βγήκαμε εμείς έξω. Ποια ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά της. Ο σεχταρισμός: ορ¬γάνωση με λίγα μέλη σ' όλες τις πόλεις της Δυτικής και Ανατολικης Μακεδονίας. Έλειπε πέρα [για πέρα] κάθε προσπάθεια για χην ανάπτυξη μαζικής δουλειάς στα συνδικάτα, στο χωριό, στους συνεταιρισμούς. Σε τέτοιο βαθμό, που έλεγες, ότι οι σ. αυτοί την αγνοούν ολότελα. Πολιτική τους γραμμή: Παραδέχονται το γράμ¬μα του Ζαχαριάδη για σωστό και κόβουν κάθε επαφή με την παλιά ΚΕ, που καθοδηγεί ο Πλουμπίδης από τη φυλακή. Δεν δέχονται όμως και την καθοδήγηση της Προσωρινής Διοίκησης. Έτσι απο¬τέλεσαν σ' αυτό το χρονικό διάστημα, από το γράμμα του Ζαχα¬ριάδη ως τη δημιουργία της Νέας μας ΚΕ του ΚΚΕ, μια κομματική νησίδα στη Βόρεια Ελλάδα, παρά τις σεχταριστικές της αδυναμίες. Μετά την επίθεση των Γερμανοφασιστών ενάντια στη Σοβιετική Ένωση ρίχνουν το σύνθημα της ένοπλης πάλης κατά των κατακτη¬τών και για τη σοβιετική εξουσία. Λείπει όμως η πρακτική προε¬τοιμασία αυτής της ένοπλης πάλης και οι σκοποί, που βάζουν, στε¬νεύουν πολύ τη βάση της. Παρ' όλες τις αδυναμίες της όμως, πρέ¬πει να θεωρήσουμε αυτή τη γραμμή σαν τον κύριο παράγοντα για την εξέγερση της Δράμας6 και το ανταρτοκίνημα του Μεσόβουνου. Πηγαίνοντας να καθοδηγήσουν το ξέσπασμα της Δράμας, χάνο¬νται οι σύντροφοι Κερασίδης και Τζανής, τα κύρια στελέχη του παλιού Μακεδόνικου Γραφείου που βρίσκουν οι φυλακισμένοι και εξόριστοι, όταν λευτερώνονται. Τώρα που συναντιόμαστε με το σ. Τζανή, του φεύγουν και οι τελευταίες αντιρρήσεις για την αναγνώριση της Νέας ΚΕ και αποδέχεται τη γραμμή της για σω¬στή. Δεν είδα άλλα μέλη της ή ίσως μόνο τον Κερασίδη αλλά δεν θυμάμαι καλά. Ο σ. Βασβανάς πού ήταν στην Ακροναυπλία ή κά¬που αλλού βγήκε νωρίτερα από μας, σαν φυματικός. Τον σ. Ερυ-θριάδη,7 που εκείνη την εποχή βρισκότανε στη Θεσσαλονίκη δεν τον είδα, δεν ξέρω για ποιο λόγο. Έμεινα πολύ λίγο στη Θεσσαλο¬νίκη και έφυγα αμε'σως για τη Λάρισα. Εκεί συναντήθηκα με τον υπεύθυνο -δεν ξέρω το όνομα του- και σε συνέχεια έφυγα για την Αθήνα.
Ξαναγυρίζω στην Αθήνα. Μέσα στο μήνα Ιούλη, με βεβαιότητα μπορώ να πω στο τελευταίο δεκαήμερο του. Εκεί με περίμενε πολύ δουλειά. Η πριότη ήταν η οργάνωση της Επιτροπής Πόλης της Αθήνας και της όλης δουλειάς της οργάνωσης.
Προτού όμως αρχίσω την έκθεση αυτού του ζητήματος θα πω λίγα πράγματα για τη γενική ατμόσφαιρα, μέσα στην οποία διεξά¬γεται η δουλειά μας.
Την απελευθέρωση ορισμένων συντρόφων από την Ακροναυ¬πλία και τα νησιά όλοι οι οπαδοί του ΚΚΕ τη δέχτηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό και ανακούφιση. Και μόνο η έξοδος μας είχε σαν αποτέλεσμα να παραλύσει τη δουλειά όλων των αντικομματικών ομάδων, οι κυριότερες απ' τις οποίες ήταν η ΚΕ και η Προσωπινη Διοίκηση.

ΓΓ αυτό θα πω ό,τι θυμάμαι γι' αυτές.
Η Κεντρική Επιτροπή. Τελευταίος απ' όλους τους σ. μέλη της παλιάς Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, που πιάστηκαν, ήταν ο σ. Γ. Σιάντος. Πιάστηκε το 1939, ίσως στα τέλη του. Μετά. στην κα¬θοδήγηση του κόμματος που έμεινε έξω, ήταν ο σ. Πλουμπίδης, ο Κανάκης, η δασκάλα Σταματία Βιτσαρά, ο Νίκος Καρβούνης* και άλλοι, που δεν θυμάμαι, και που ασφαλως τραβήχτηκαν με κοο-πτάτσια*.
(* Στην «κομματική γλώσσα» σήμαινε διορισμό, από την παραπάνοι καθοδήγη¬ση, στελέχους σε υπεύθυνη θε'ση, όπου, κανονικά, ε'πρεπε να γίνει εκλογή (λέ¬ξη, δανεισμένη από τα ρωσικά)

Ως τον καιρό της δημοσίευσης του γράμματος του Ν. Ζαχαριάδη τις προ'πες μέρες της επίθεσης των Ιταλών, όλα πήγαι¬ναν καλά και αυτή η κεντρική επιτροπή, παρόλες τις αδυναμίες της, αποτελούσε τη φυσιολογική συνέχεια της καθοδήγησης του κόμματος. 'Οταν όμως δημοσιεύτηκε το γράμμα του Ζαχαριάδη, ο Πλουμπίδης αμφισβήτησε τη γνησιότητα του και την πολιτική γραμμή που έβαζε. Χαρακτήρισε τον πόλεμο ιμπεριαλιστικό και από τις δυο πλευρές. Θεωρησε το γράμμα του Ζαχαριάδη για πλα¬στό. Αυτός τότε ήταν πιασμένος και βρίσκονταν στη Σωτηρία (ο Πλουμπίδης). Επηρέασε όμως με τις απόψεις του όλη την ΚΕ, που έμεινε έξω. Έτσι η δουλειά της ΚΕ, που ονομάστηκε παλιά σ' αυτό το χρονικό διάστημα, έτεινε να παρουσιάσει σαν πλαστό το γράμ¬μα του Ζαχαριάδη και τη γραμμή, που έβαζε, σαν γραμμή του Μα-νιαδάκη.
Απ' την άλλη μεριά έχουμε την Προσωρινή Διοίκηση.
Αυτή, όσο μπορώ να ξέρω, σχηματίστηκε με τον παρακάτω τρό¬πο. Όταν ο Ζαχαριάδης ήταν ακόμα κρατούμενος στην Κέρκυρα,
έδωσε εντολή στον συγκροτούμενο του Μιχαηλίδη να κάνει δή¬λωση και να βγει έξω, για να ανασυγκροτήσει το κόμμα. Αυτός βγήκε έξω και έκαμε μια κάποια δουλειά. Δημιούργησε και μια επιτροπή, που ονόμασε προσωρινή διοίκηση του ΚΚΕ. Ποιοι ήταν σ' αυτήν τη διοίκηση, τώρα δεν θυμάμαι, ίσως και τότε ακριβώς να μην ήξερα. Πάντως, τα μέλη που την αποτελούσαν είναι γνωστά. Όταν δημοσιεύεται το γράμμα του Ζαχαριάδη, η Προσωρινή Διοί¬κηση το αναγνωρίζει για σωστό και ασπάζεται τις πολιτικές θέσεις
Έτσι η βασική πολιτική αντίθεση ανάμεσα στην παλιά και την Προσωρινή Διοίκηση είναι το γράμμα του Ζαχαριάδη. Γύρω από αυτό αναπτύσσεται και όλη η πάλη τους.
Σε λίγο όμως, μετά τη νικηφόρα απόκρουση της φασιστικής επιδρομής στα σύνορα μας, η θέση του Ζαχαριάδη αλλάζει. Ο Μι-χαηλίδης, που δεν ξέρω με ποιο τρόπο διατηρούσε επαφή με τον Ζαχαριάδη, ασπάζεται τις απόψεις του Ζαχαριάδη, αλλά δεν κα¬ταφέρνει να εμφανίσει το δεύτερο γράμμα του Ζαχαριάδη απ' το όργανο της Προσωρινής Διοίκησης, που έβγαινε τότε, το «Ριζο¬σπάστη». Η Προσωρινή Διοίκηση, στην οποία είχαν τραβηχτεί όλοι οι δηλωσίες, Τυρίμος, Μιχελίδης κ.λπ., επηρεάζονταν, μ' αυτό ή μ' εκείνο τον τρόπο, από την ασφάλεια και εφόσον η νέα γραμμή του Ζαχαριάδη ερχότανε σε αντίθεση με την πολιτική της κυβέρ¬νησης του Μεταξά, δεν συνέφερε και να εμφανιστεί από το Ριζο¬σπάστη. Ενδιαφέροντα στοιχεία για το πώς συνεδρίαζε η προσω¬ρινή Διοίκηση και πως ελέγχονταν από την ασφάλεια έχει δώσει σ' ένα γράμμα του ο Θανάσης Κλάρας -Αρης Βελουχιώτης, που δυ¬στυχώς το περιεχόμενο του δεν το θυμάμαι. Και ο Θανάσης Κλά¬ρας ήταν μέλος της Προσωρινής Διοίκησης, αλλά ιδιόμορφο. Έτσι η Προσωρινή Διοίκηση διασπάται ως ένα σημείο.
Την κομματική οργάνωση της Προσωρινής Διοίκησης στην Αθήνα την καθοδηγούσε κάποιος Πανόραμας -το ψευδώνυμο- το αληθινό του όνομα δεν ξέρω. Στοιχείο μισό λούμπεν, πουλούσε κουλούρια στην Αθήνα και τον περισσότερο καιρό του, παλιά, τον περνούσε άπραγος στην εργατική λέσχη της Αθήνας.
Την οργάνωση της Αθήνας της παλιάς ΚΕ την καθοδηγούσε, αν δεν κάνω λάθος, ο δικηγόρος Κτιστάκης, που χρησιμοποιούσε πολύ για σύνδεσμο του, τον Ευάγγελο Παπαδάκη, που στο βουνό παίρνει το ψευδώνυμο Τάσος Λευτεριάς".
Όπως είπα πιο πάνω, ο Κλάρας ανήκε και αυτός στην Προσω¬ρινή Διοίκηση. Είχε σχε'σεις και με τον Πανόραμα της Αθήνας. Δεν συγχωνεύονταν όμως μαζί του. Διατηρούσε ανεξαρτησία και ανέπτυσσε και ιδιαίτερη δουλειά. Όπως μας είπε αργότερα, όταν συναντηθήκαμε, μπορούσε να βγάλει «τη φυλακή της Κε'ρκυρας στηριγμένος μόνο σ' ένα ποδάρι». Έκαμε τη δήλωση όμως μόνο και μόνο για ν' ανασυγκροτήσει το κόμμα. Φιλοδοξώντας δόξες μεγάλου συνωμότη και επαναστάτη παρακολουθούσε όλους και όλα, ανακατεύονταν με όλους και έκανε και κάποια ξέχωρη δου¬λειά. Δούλευε στην παραγωγή σαν τυπογράφος. Αμεσος βοηθός του ήταν ο Μεγαλίδης Δημήτριος, ο χαράκτης-ζωγράφος, παλιός γνώριμος και συνεργάτης του. Είχε και κάτι άλλους ακόμα γύρω του τον Θωμά -ψευδώνυμο του Χατζηπαναγιώτη κ.λπ. Αυτά για την ΚΕ και την Προσωρινή Διοίκηση. Για να σχηματίσετε όμως μια πληρέστερη εικόνα για την κατά¬σταση που επικρατούσε εκείνη την εποχή στην Αθήνα πρέπει ν' αναφέρω και μερικά άλλα πρόσωπα.
Ένα από αυτά είναι ο σ. Κωτσάκης'2. Και αυτός ήταν πιασμέ¬νος. Βγήκε όμως νωρίτερα από μας μαζί με τους φυματικούς. Με δική του πρωτοβουλία, προτού ακόμα βγούμε εμείς κάναμε μια κάποια δουλειά. Δημιούργησε ένα κύκλο οικονομικών ενισχυτών και μια κίνηση δημοκρατική γύρω από μια μικρή εφημερίδα «Δη¬μοκράτης» που έβγαζε. Ανάμεσα στους οικονομικούς ενισχυτές ήταν και ένας Σκούρας, συγγενής ίσως αυτού του Σκούρα μιας αμερικάνικης κινηματογραφικής εταιρείας. Στον κύκλο του είχαν έναν υφηγητή του Πανεπιστημίου που δεν θυμάμαι το όνομα του, δικό μας, και άλλους που ήσαν απλως δημοκράτες και τίποτα πε¬ρισσότερο. Ζει και δρα απομονωμένος από κάθε άλλη κίνηση, χω¬ρίς να είναι πολύ γνωστή η κίνηση του. (Δημοκράτης). Ανάμεσα στα άλλα πρόσωπα που βγήκαν μπροστά από μας ήταν ο σ. Θ. Χα¬τζής, ο Λυκογιάννης και ο Γληνός. Ο σ. Χατζής φάνηκε πολύ δι¬στακτικός ν' αρχίσει δουλειά δική μας. Όταν απολύεται από το στρατό κατεβαίνει στην Αθήνα, εργάζεται σ' ένα οδοντοϊατρείο και ανακατεύεται με πολύν κόσμο, χωρίς όμως να κάνει καμιά ορ¬γανωτική δουλειά. Οι γνωριμίες όμως αυτής της περιόδου πολύ θα

τον βοηθήσουν αργότερα, όταν υπεύθυνα αναλάβει δουλειά στο
κόμμα και εργαστεί στο ΕΑΜ.
Ο Λυκογιάννης, παλιός φοιτητής στη Ριζάρειο Σχολή, γιος έμπορα, πρώην Ακροναυπλίτης, διατηρεί ορισμένες επαφές μονά¬χα χωρίς να κάνει καμιά δουλειά. Κοντά στους άλλους συνδέεται και με τον Γληνό, που επίσης δεν κάνει τίποτα και δεν δέχεται να συνδεθεί μαζί μας. Αυτό, την πρώτη περίοδο που βγήκαμε.

Όπως είπα πιο πάνω και μόνο η έξοδος μας από την Ακροναυ¬πλία παρέλυσε τη δράση της ΚΕ και της Προσ. Διοίκησης.
[...] Με την Προσωρινή Διοίκηση, έξω από το Θ. Κλάρα, εγώ δεν είχα καμιά απολύτως επαφή, γιατί τους θεωρούσα επικίνδυ¬νους. Ο σ. Κ. Χατζήμαλης'4 είχε γνωριμία με τον Πανόραμα και κείνος, μετά τη δημοσίευση της απόφασης της 6ης ολομέλειας της ΚΕ μας, δέχθηκε να παραδώσει ό,τι έχει και δεν έχει στην Αθήνα. Στην ουσία δεν παρέδωσε τίποτα, ώσπου ο Χατζήμαλης απελπί¬στηκε και τον άφησε.
Η ΚΕ*(* Εννοεί την «παλιά ΚΕ».)
στην αρχή διαμαρτυρήθηκε, που τους παραγκωνίσαμε, που θεωρούμε το γράμμα του Ζαχαριάδη για σωστό κ.λπ. Αρνήθη¬κε να παραδωσει. Μας είπε ότι δεν έχει σοβαρή οργάνωση, έξω από ένα κύκλο διανοουμένων. Αργότερα αποδεικνύεται, ότι είχε πολύ περισσότερα πράγματα, που αν τα χρησιμοποιούσαμε από την πρώτη στιγμή, η δουλειά μας θα ήταν πιο αποτελεσματική. Εί¬χε π.χ. ένα τυπογραφείο εγκατεστημένο και με τυπογράφο τη γυ¬ναίκα του σ. Παπαρήγα, του νεώτερου. Είχε διανοούμενους και ακόμα περισσότερο αξιωματικούς. Δεν παρέδωσε τίποτα απ' όλα αυτά και όσο μπορούσε αντέδρασε στη δουλειά μας. Ο φανατι¬σμός του Κανάκη και της Σταματίας Βιτσαρά, με τους οποίους τότε ή αργότερα έρχομαι σε επαφή, ήταν πολύ μεγάλος.
Ο σ. Θ. Χατζής συνδέεται μαζί μας από τις πρώτες μέρες της εξόδου μας από την Ακροναυπλία και αναλαμβάνει δουλειά.
Ο σ. Σπύρος Κωτσάκης συνδέεται μαζί μου, όταν γύρισα από την Καστοριά και αναλαμβάνει δουλειά στην οργάνωση της Αθή¬νας, γραμματέας της 5ης αχτίδας, που αρχίζουμε να δημιουργού-

με. Διατηρεί τη μικρή οργάνωση του «Δημοκράτη» και τον κύκλο των ενισχυτών.
Ο Λυκογιάννης συνδέεται με τη Χρύσα, που τον παραδίδει σε μένα, όταν επιστρέφω από την πατρίδα μου. Σιγά σιγά του δίδουμε δουλειά στην 1η αχτίδα των Αθηνών.
Ο Γληνός, μολονότι προσπαθούμε να συνδεθούμε μαζί του, μας αποφεύγει. Έξω από το Ρούσο, με τον οποίο ασφαλώς γνωρίζο¬νταν, γνωρίζεται και με μένα απ' την περίοδο του 1936, όταν και οι δυο ήμασταν βουλευτές του Παλλαϊκού Μετώπου. Τις προσπάθει¬ες για αποκατάσταση επαφής τις κάνει ο Λυκογιάννης που έχει στενές σχέσεις με τον Γληνό. Ο Γληνός ξανασυνδέεται μαζί μας το 1942 μετά την απελευθέρωση του σ. Ιωαννίδη.

Από το βιβλιο του Γρ Φαρακου
ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ (ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΑΡΧΕΙΟ - ΑΓΝΩΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ] σελις 135

Επίσης ο Β. Μπαρτζιώτας, κρατούμενος τότε στην Ακροναυπλία και μέ-λος της καθοδήγησης της σημειώνει: Μπαίνει το ερώτημα: Έπειτα απ' όλα αυτα μπορούμε να ισχυριστούμε ότι εξαντλήσαμε όλες τις δυνατότητες να αποδράσονμε από την Ακροναυπλία και δεν τις χρησιμοποιήσαμε; Ασφα-λως είπρεπε να κάνουμε περισσότερες προσπάθειες να ψάξουμε να βρούμε ανθρώπους, που θα μας βοηθούσαν κ,λπ. κ.λπ. Όμως τον τελικό λόγο πάνω ατο μεγάλο αυτό ζήτημα θα τον πει το Κόμμα μας, όταν κάποτε θα εξετάσει λεπτομερειακά, με όλα τα στοιχεία το ζήτημα της δυνατότητας για απόδραση μας από την Ακροναυπλία, αν μπορούσε να γίνει και γιατί δεν έγινε και τελικα θα αποφασίσει!""
Το Κόμμα όμως απέφυγε επιμελώς να εξετάσει το πολύ σοβαρό αυτό ζή¬τημα γιατί προφανώς έκρινε ότι δεν θα ήταν κομματικά σκόπιμη η αποκά-λυψη οποιωνδήποτε δικών του ευθυνών. Ασχολήθηκαν όμως με το φλέγον αυτό ζήτημα πολλοί «ακροναυπλιώτες» κομμουνιστές και άλλοι μαρξιστές ιστοριογράφοι, από τα δημοσιεύματα των οποίων παραθέτουμε χαρακτηκά αποσπάσματα: Ο Γιάννης Μανούσακας, «ακροναυπλιώτης», αναφερει

ΜΕ την υποχώρηση του στρατού μας και των εγγλέζων τα πάντα έχουνε χαλαστει έχουνε διαλυθεί... Στο μεταξύ ο πόλεμος τυλίγει το στρατόπεδο μας τα γερμανικά μαχητικά στούκας βομβαρδίζουν ένα καράβι που έχει
φορτώσει εγγλέζους και υλικά του πολέμου. (...) Ο Ιωαννίδης κατοικού¬σε σ' ένα κελί δίπλα στην αποθήκη κι εκεί συνεδριάζει με τ' άλλα μέλη της καθοδήγησης... Οι μέρες, οι ώρες, οι στιγμές ήτανε κρίσιμες. Όλο το στρατόπεδο κουβεντιάζει για την απόδραση. Όμως οι δισταγμοί, εκείνων που είναι κοντά στην καθοδήγηση και ποτέ τους δεν έχουνε γνώμη μας υποψιάζουν. Αυτοί δε μιλάνε ή μας συσταίνουν κιόλας να μη συζηταμε, κι ότι οι «αρμόδιοι" μελετάνε το θέμα. Απ' εδώ γεννιούνται υποψίες ότι η καθοδήγηση προσαρμόζεται να μας κρατήσει κει μέσα κι ότι οι συσκεψεις είναι πώς θα προσαρμόσει κι εμάς τα μέλη της ομάδας στην πολιτική της αυτή. (...)
Άλλοι παίρναμε στα σοβαρά τις διαδόσεις που έβγαιναν κατ 'ευθείαν απ την κομματική επιτροπή και το περιβάλλον της, ότι «οι Γερμανοί, λαός με ψηλό πολιτιστικό επίπεδο θα μας φέρνονταν πολιτισμένα» και με μεγαλη τέχνη άφηναν υπονοούμενα για το (Γερμανό-Σοβιετικό) σύμφωνο εκεινο που η καθοδήγηση δεν απόκλειε την εξέλιζή του σε συμμαχία. Νομίζω πως; από τούτη τη λαθεμένη και ανήθικη προοπτική ξεκινούσε όλη η συμπερι¬φορά της καθοδήγησης που την πληρώσαμε με εκατοντάδες εχτελεσμενους και το χάσιμο της εξουσίας,..
Στη βιογραφία του πρώην Γραμματέα του Κ.Κ.Ε. Παντελή Πουλιόπουλου που κι αυτός κρατούνταν οτην Ακροναυπλία με την ομάδα των τροτσκι¬στών, ο Δημ. Λιβιεράτος γράφει: Όταν κατέρρευσε το μέτωπο και οι γερ¬μανικές στρατιές κατέβαιναν προς την Αθήνα και Πελοπόννησο, η φρουρά της Ακροναυπλίας τα είχε κυριολεκτικά χαμένα. Από τους εβδομήντα χωρο¬φύλακες καμιά δεκαριά έμειναν στις θέσεις τους. Σε Γενική συνέλευση των περίπου 600 κρατουμένων, μίλησε ο Παντελής Πουλιόπσυλος, εκ μέρους της ομάδας των τροτσκιστών. Πρότεινε να δραπετεύσουν ομαδικά πριν να είναι αργά. Αναλύει την κατάσταση και αναφέρει ότι η φρουρά είναι διαλυμένη και δεν θα φέρει αντίσταση. Πολλές συζητήσεις είχαν γίνει με χωροφύλακες,, οι οποίοι ζητούσαν κάποιο μικρό πρόσχημα για να φύγουν. Και τότε η σταλινική ηγεσία των Ιωαννίδη, Θέου, Μπαρτζιώτα απάντησε με το στόμα του Θεου που χαρακτήρισε την πρόταση προβοκάτσια: <Ό Πουλιόπουλος θέλει να ριξει ' σε περιπέτειες την ομάδα».
Ο Γεράσιμος Ποδαράς σε άρθρο του, με τίτλο: «Η Ακροναυπλία και μερι¬κές ιστορικές αλήθειες...», γράφει:
Αυτά που γράφει ο Μπαρτζιώτας στο βιβλίο του και αυτά που ειπε Ο Γιαννης Ιωαννίδης σε μια μαγνητοφωνημένη συνομιλία του είναι παιδαριωδη Όταν από 70 χωροφύλακες που είχε η φρουρά του στρατοπέδουμόνο καμιά δεκαριά με το βομβαρδισμό από τους Γερμανούς, που και αυ¬τούς, τους κρατούσε με τα δόντια η διοίκηση, είναι φανερό ότι φεύγαμε ό,τι ώρα θέλαμε εάν η καθοδήγηση το αποφάσιζε...
Εδώ πρέπει να πούμε ότι γι' αυτό το μεγάλο και τρομερό έγκλημα, να παραδοθούν με τη μεγαλύτερη απάθεια οι 650 ακροναυνπλιώτες αγωνιστές στους Γερμανομανοϊταλούς φασίστες, δεν είναι μόνο υπεύθυνοι οι Μπαρτζιώτας και Ιωαννίδης, αλλά ολόκληρη η τότε ηγεσία της Ακροναυπλίας: Γιάννης Ιωαννιδης, Βασίλης Μπαρτζιώτας, Κώστας Θέος, Μήτσος Λεβογιάννης, Κώστας Λουλές, Ανδρέας Τσίπας, Κώστας Κολιγιάννης, Μήτσος Παπαρρήγας, Αποστόλης Γκρόζσς, Κώστας Βασάλυς, Μιχάλης Σινάκος κ.λπ.
Επίσης ο Β. Έξαρχος, ακροναυπλιώτης κι αυτός, σε άρθρο του με τίτλο: Μπορούσαμε να αποδράσουμε από την Ακροναυπλία», αναφέρει: Δυνατοτητες δραπέτευσης μας δόθηκαν στο τρίτο δεκαήμερο του Απρίλη 1941;
ί)Όταν συγκεντρώθηκαν Έλληνες φαντάροι (δύο συντάγματα) κάτω από την Ακροναυπλία,
β) Όταν επρόκειτο να εκραγεί το βομβαρδισμένο καράβι που ήταν φορτωμένο με νιτρογλυκερίνη και μας βγάλαν έξω από το στρατόπεδο.
γ) Όταν επεκράτησε πανικός στην Αθήνα (μάλλον 26η και 27η.4.Ι941) που μεταδόθηκε στο Ναύπλιο και στη φρουρά του στρατοπέδου και
δ) Όταν αφοπλιστηκαν οι χωροφύλακες της φρουράς από τους Ιταλούς καραμπινιέρους
Μπορούσαμε και έπρεπε να δραπετεύσουμε, έστω και αν είχαμε - πράγμα αμφιβολο - και μερικές δεκάδες θύματα όπως υποστηρίζουν οι Ιωαννίδης και Μπαρτζιώτας...[Ι7ί
Ο Α Στινας, μέλος της ομάδας των κρατουμένων την περίοδο εκείνη στην Ακροναυπλία, τροτσκιστών σημειώνει:
Τα μέλη του Κ.Κ.Ε., δέχονται τη γερμανική κατοχή με χαρά και αγαλλί-ασ/. Η Γερμανία είναι σύμμαχος της Ρωσίας, συνεπώς και δική τους. Πί-στευαν ότι μία από τις πρώτες πράξεις των αρχών κατοχής έπρεπε να ήταν η απλελευθέρωση των χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων που η δικτατορία του Μεταζά κρατούσε στα στρατόπεδα, στις φυλακές και τα νησιά.
Αυτή η πιστη τους ήταν και ο κύριος λόγος που εμποδίσανε μία ομαδική απόδραση από την Ακροναυπλία, όταν αυτή ήταν δυνατή στις ώρες του βομβαρδσμου. Βέβαιοι για την νίκη των γερμανών περίμεναν να αφεθούν επίσημα ελευθεροι.
Η έκθεση του κρατούμενου στην Ακροναυπλία Ανδρέα Τζήμα (22 Ιουνίου 1960), ο οποίος, όπως θα δούμε, αποφυλακίστηκε πανηγυρικά με άλλους, μ παρέμβαση της Βουλγαρικής Πρεσβείας.
Για τους λοιπούς κρατουμένους και εξόριστους ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένες ακόμα μαρτυρίες. Ο ακροναυπλιώτης Βαγγέλης Ντάβας, αρτερ-γάτης, γράφει με ημερομηνία 20 Φλεβάρη 1978:
Το σωστό είναι ότι δόθηκε η ευκαιρία για δραπέτευση σε μια ομάδα πε¬ρίπου 35-40. Ήμουν κι εγώ σ' αυτή. Ήταν η τελευταία ομάδα που έφυγε από την Πύλο, Επικεφαλής ήταν ο Ζήσης Ζωγράφος. Στο δρόμο πριν την Καλαμάτα χάλασε το αυτοκίνητο...
Είμαοταν λυτοί και ελεύθεροι. Οι χωροφύλακες τό'ριξαν στον ύπνο στο γρασίδι. Τα όπλα τους τα είχαν αφήσει μέσα στο αυτοκίνητο. Ζητήσαμε από τον Ζωγράφο, εγώ και ο Φουρκιώτης> να φύγουμε όλοι. Δεν το επέ-τρεψε Στην επιμονή τον Φουρκιώτη έβαλε ζήτημα πειθαρχίας και μαται¬ώθηκε η απόδραση..)
Επισης ο Παντελής Σίμος-Καραγκίτσης, μέλος της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. και εξό¬ριστος τότε στη Φολέγανδρο, σε έκθεση και σημείωμα του προς το Πολιτι¬κό Γραφείο του Κόμματος, αναφέρει:
Ετσι ολοκληρώθηκε η προσπάθεια για την απόδραση όλων των εξόριστων τηςί Φολεγάνδρου... Σχετικά με τους άλλους εξόριστους θυμάμαι τα εξής:
Ότι από την Κίμωλο αποδράσανε οι Πορφυρογένης, Χρύσα Χατζηβα-οάίίον, Ρούσος Πέτρος κ.λπ. Για τον Άη-Στράτη ξέρω ότι από νωρίς είχε αποδράσει μια ομάδα μεταξύ των οποίων και ο Γιάννης Γκουλιμάρης... Ή Ελειψη ενότητας και η εγκληματική εσφαλμένη πολιτική της καθοδήγησης( - κύριος υπεύθυνος φέρεται ο Βάσος Γεωργίου - οδήγησε στο μακελειό του Άη-Στράτη.
Στην Ανάφη υπήρχανε μεγάλες δυσκολίες από άποψη πλωτών μέσων... Το ίδιο και για την Γαύδο. Για την Ακροναυπλία έχω επίσης τη γνώμη ότι οι ονντρυφοι μπορούσαν και έπρεπε να αποδράσουν..'
Ακόμα, ο μαρξιστής ιστοριογράφος Αγγελος Ελεφάντης αναφερόμενος στη στάοη που τήρησε η υπό τον Ιωαννίδη καθοδήγηση της Ακροναυπλίας γράφει:
Μάλιστα η καθοδήγηση της Ακροναυπλίας έφτασε στο σημείο να στεθει εμποδιο στην απόδραση των δεσμωτών της δικτατορίας και συνείργησε ετσι , άθελα της, στην εξόντωση τόσων κρατουμένων κομμουνιστών από τοπυς Γερμανοϊταλούς.
Από τα παραπάνω στοιχεία που προέρχονται από τους ίδιους τους κρα¬τουμένους αποδεικνύεται ότι δεν ήταν παντελώς αβάσιμη η προσδοκία της κομματικής καθοδήγησης, για αναγνώριση της συμπάθειας της προς τους πολέμιους της άγγλο-ελληνικής «ιμπεριαλιστικής» συμμαχίας, από τους «πολιτισμένους» εθνικοσοσιαλιστές Γερμανούς, συνεταίρους τότε του «με¬γάλου» Στάλιν. Επιπλέον, εξηγείται σαφώς γιατί το Κ.Κ.Ε. δεν τόλμησε να διερευνήσει το «σοβαρό πολιτικό σφάλμα» κατά τον Ζαχαριάδη, «έγκλη¬μα» κατά τους «ακροναυπλιώτες», της μη «δραπέτευσης» των αφρούρητων κρατουμένων κομμουνιστών κατά το κρίσιμο τετραήμερο του τέλους Απρι¬λίου 1941.