ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ : Mία συγκλονιστική βιογραφία της

Με σεβασμό στην ιερή μνήμη της, αντιγράφω προσκυνώντας, το πραγματικά συγκλονιστικό αφιέρωμα από την παρακάτω ιστοσελίδα

http://elenipapadaki.blogspot.com/




Ποιά ήταν η Ελένη Παπαδάκη και γιατί πρέπει να ασχοληθούμε με την περίπτωσή της;

Γράψε λάθος:

Το πραγματικό ερώτημα είναι, τι λιγότερο είχε η Ελένη Παπαδάκη σε σύγκριση με όλες εκείνες τις μεγάλες ελληνίδες ντίβες της γενιάς του Μεσοπολέμου (Μαρίκα Κοτοπούλη, Κατίνα Παξινού, Μελίνα Μερκούρη) και για ποιόν λόγο τέλος πάντων, αυτή η τόσο σπάνια για την υποκριτική τέχνη προσωπικότητα, έπεσε στην αφάνεια, και λίγοι πιά έλληνες γνωρίζουν την πνευματική -κι όχι μόνο- προσφορά της στην χώρα..

Γεννήθηκε το 1903. Γεννήθηκε ηθοποιός. Μεσουράνησε επί 19 χρόνια, και για τους κριτικούς ήταν αδιαμφισβήτητα η πιο συγκλονιστική παρουσία που πέρασε από το ελληνικό θέατρο. Η Παπαδάκη, με την 'Αντιγόνη' και την 'Εκάβη' της, έβαλε την αρχαία τραγωδία σε άλλη τροχιά. Το κοινό των θεατρόφιλων την λάτρεψε ώς ηθοποιό και ώς άνθρωπο, και ο Τύπος έχυσε τόνους μελάνι για χάρη της. Το ραδιόφωνο, το τραγούδι, υποκλίθηκαν στο ταλέντο της. Τα ξένα έντυπα, οι μεγάλοι ( θεατρικοί και μή) συγγραφείς εντός και εκτός Ελλάδας την αναγνώρισαν και την ξεχώρισαν..

Κι όμως..

Σήμερα η Ελένη Παπαδάκη ξεχάστηκε. Και σε αυτό συνέβαλλαν διάφοροι παράγοντες, κυρίως πολιτικής, κοινωνικής και ηθικής υποκρισίας.

Πολιτική υποκρισία. Ο τραγικός της θάνατος, στα 41 της μόλις χρόνια, από κομμουνιστές αναρχικούς, μέσα στον παραλογισμό του εμφύλιου σπαραγμού του Δεκέμβρη του '44, είτε για λόγους ενοχής, είτε για λόγους εθνικής 'συμφιλίωσης' δεν άφησε περιθώρια συζήτησης γύρω από το όνομά της, τα χρόνια αμέσως μετά την δολοφονία της. Βεβαίως αν η Ελένη Παπαδάκη ηταν κομμουνίστρια, θα είχαμε μνημείο με την προτομή της, δρόμο με το όνομά της και θα ήταν γραμμένη και στο βιβλίο ιστορίας της τρίτης λυκείου.Ενω σε καθε επετειο θα ειχαμε διαγωνισμο αρθρων εξιστορουντα τα του θανατου της.

Κοινωνική υποκρισία. Μια γυναίκα αριστοκρατικής καταγωγής, που επιλέγει να ακολουθήσει ένα τόσο καταφρονημένο -ακόμα και σήμερα- επάγγελμα, που δεν παντρεύτηκε, αλλά διατηρούσε ανοιχτά σχέσεις με και με άνδρες και με γυναίκες, δεν μπορεί παρά να αποτελεί τον αποδιοπομπαίο τράγο μιας αιώνια συντηρητικής κοινωνίας, όπως ήταν και είναι η ελληνική. Ίσως χρειάστηκε η δολοφονία της για να 'εξαγνιστεί' από ένα τέτοιο μίασμα [...] Όχι όμως πως ήταν αυτή αρκετή. Η λήθη επήλθε αργότερα ώς δεύτερος θάνατος.

Ηθική υποκρισία. Σύμφωνα με τον άγραφο νόμο της σόου-μπίζ, η καλλιτεχνική αξία ενός ατόμου ανεβαίνει αυτόματα, όταν αυτό το άτομο υποκριθεί το ηθικά άμεμπτο. Τώρα πια, στο 2010, έχουμε τρανά παραδείγματα καλλιτεχνιδών, οι οποίες, με την στήριξη των ΜΜΕ, αυτο-προσδιορίζονται ώς πρότυπα συζύγων και μητέρων, ενώ άγνωστος είναι ο αριθμός των κρεββατιών από τα οποία πέρασαν πρίν κατακτήσουν την δόξα.. Αλήθεια, πόσο ''αναίμακτα'' άγγιξε την κορυφή η Αλίκη, η Μελίνα, η Έλλη;

Πώς τόλμησε η Ελένη Παπαδάκη να είναι τόσο αντι-στάρ; Γιατί κράτησε τόσο χαμηλό προφίλ, χωρίς εξάρσεις ναρκισσισμού, χωρίς το ύφος της μεγάλης ντίβας, αλλά επέλεξε να είναι μοναχική, διαννοούμενη, ηθο-ποιός και μια κοινωνικά αντισυμβατική γυναίκα; Έπρεπε να βρεθεί το αδύνατο σημείο της, κάτι που να την εξισώνει με την υπόλοιπη μάζα, κάτι που να ικανοποιεί το κόμπλεξ κατωτερότητας του μέσου ανεπαρκή έλληνα, που περιμένει την ευκαιρία για να γκρεμίσει το είδωλο που ο ίδιος θεοποίησε. Κάτι που να δικαιολογεί τους συνάδελφους ηθοποιούς, που τόσο μίζερα πολέμησαν την άνοδό της, τους ιθύνοντες του Εθνικού Θεάτρου, που την παραγκώνισαν εσκεμμένα όσο πιο πολύ την έβλεπαν να προοδεύει και να τελειοποιεί την Τέχνη της, για να μην χάσει τα πρωτεία το ζεύγος Κατίνας Παξινού- Αλέξη Μινωτή.. Κι αφού δεν βρήκαν αυτό το κάτι, το εφήυραν. Προδίδοντάς την με ψευδείς κατηγορίες στον ΟΠΛΑ, κατάφεραν μαζί την καλλιτεχνική και την σωματική της εξόντωση, πάνω στο ζενίθ της καριέρας της..

Γυρίζω στο αρχικό ερώτημα: γιατί η αφάνεια;

Γιατί πάντοτε η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της. Γιατί πάντοτε οι φελλοί παίρνουν την θέση των άξιων.
Γιατί το να είσαι κορυφαίος, εδώ, είναι απλά ασυγχώρητο.

Τα παιδικά χρόνια 1903-1924

Η Ελένη Παπαδάκη, γεννήθηκε στις 4 Νοεμβρίου του 1903.
Ο πατέρας της Νικόλαος Παπαδάκης, ήταν τμηματάρχης της Ιονικής Τράπεζας και αρκετά ευκατάστατος. Η μητέρα της, Αικατερίνη Κωνσταντινίδη, και ο μικρότερος κατα δύο χρόνια αδερφός, Μιχάλης ήταν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Εκτός από το πρώτο παιδί, η Ελένη ήταν η μεγάλη αδυναμία του πατέρα της, μιας και ήταν πιο ζωηρή και ανήσυχη, σε σχέση με τον Μιχάλη.
Από μικρή εκδήλωσε τις καλλιτεχνικές της τάσεις, συμμετέχοντας στις μικρές εκδηλώσεις που οργάνωναν κάθε Κυριακή, μετά την εκκλησία, οι μουσικόφιλοι γονείς της, με προσκεκλημένο τους τον συνθέτη Δημήτρη Ρόδιο.
Μια τέτοια Κυριακή, στο νεοκλασσικό της οδού Ιπποκράτους 70β στα Πευκάκια, η Ελένη Παπαδάκη έδωσε την πρώτη της παράσταση : οι καλεσμένοι της μητέρας της, ενοχλημένοι από παράξενους θορύβους και τριξίματα, σπεύδουν στο διπλανό δωμάτιο για να αντικρύσουν ένα παράξενο θέαμα. Η μικρή Ελένη, ανεβασμένη στο τραπέζι, έκανε κινήσεις παντομίμας και υποκλινόταν σ'ένα ..κοινό από καρέκλες, τις οποίες εκείνη είχε τοποθετήσει στην σειρά! Ξαφνιασμένη η μητέρα της, την επέπληξε:
-Ελένη!..τι κάνεις εκεί παιδί μου;
Και εκείνη απάντησε με φυσικότητα σε σταθερό τόνο:
-Είμαι ...θοποιός!

* * *

Ήταν ένα μοναχικό παιδί, με μεγάλα εκφραστικά μάτια και μελάγχολικό ύφος. Παρ'όλ'αυτά δεν έκρυβε κάποια ανησυχία, κάποια υπερκινητικότητα. Οι αυπνίες που είχε ώς παιδί εξακολούθησαν να υπάρχουν και στην υπόλοιπη ζωή της. Ονειροπολούσε συνέχεια, διάβαζε λογοτεχνία, και παρακολουθούσε με ενδιαφέρον τις συζητήσεις των μεγάλων. Η επικοινωνία με συνομήλικα παιδιά δεν ήταν εύκολη για την Ελένη, η οποία προτιμούσε να κάθεται με τις ώρες χαζεύοντας την θάλασσα και ρεμβάζοντας.
Μεγαλώνοντας κλεινόταν όλο και πιο πολύ στην μοναξιά και την ησυχία της. Όπως ο παππούς της, που ήταν Φιλόλογος και καθηγητής Πανεπιστημίου, έτσι κι εκείνη έτρεφε αγάπη για τη μελέτη. Σύχναζε στην δανειστική βιβλιοθήκη όπου διάβαζε ευρωπαική λογοτεχνία. Εκτός από την Βιβλιοθήκη, αγαπούσε να επισκέπτεται τον κινηματογράφο, εκφράζοντας συχνά στην μητέρα της το όνειρό της να γίνει ηθοποιός :
-Θα δείς εγώ τι θα κάνω, όταν θα γίνω ηθοποιός!
* * *

Έμαθε γαλλικά, ιταλικά και γερμανικά, με ιδιαίτερη συμπάθεια στην γερμανική φιλολογία. Τα αρχαία ελληνικά, την έφεραν πιο κοντά στην κατανόηση της αρχαίας τραγωδίας. Όλα αυτά αύξαναν τον πόθο της για το Θέατρο, και παράλληλα αυξανόταν το ιδεολογικό χάσμα με τους γονείς της. Ήξερε οτι εκείνοι δεν συμμερίζονταν το όνειρό της να γίνει ηθοποιός, ωστόσο ήταν πολύ επίμονη και δεν έπαυε σε κάθε ευκαιρία να μιλάει γι'αυτό. Η ευαισθησία του χαρακτήρα της τους έκανε τελικα να καμφθούν. Για αρχή, της επέτρεψαν να παρακολουθήσει μαθήματα τραγουδιού και χορού. Πειθαρχημένη καθώς ήταν μελετούσε σκληρά, και η αφοσίωσή της στον χορό και την μουσική, ήταν που την εξόπλισε με αυτή την υπέροχη σκηνική έκφραση και την τραγουδιστική δεινότητα- απαραίτητα στοιχεία μιας ηθοποιού του Θεάτρου.
Η φωνή της ήταν ένα θείο δώρο. Η καθηγήτρια της κ.Ρίττερ, είχε παρατηρήσει ότι.. ''έχει τόση μουσικότητα, τόσο θερμή φωνή, τόσην τέχνη και αίσθημα όταν τραγουδεί, ώστε άν δεν αφιερώνετο στο Θέατρο, και επεδίδετο στο τραγούδι θα εγένετο ασφαλώς μια πρώτης τάξεως Liedersaengerin''.
Ένας άλλος δάσκαλος της, ο Άλεκ Σκούφης, την προέτρεπε να ακολουθήσει την καριέρα πριμαντόνας. ''Θα την διεκδικήσει το μελόδραμα! Οι Αθηναίοι για πρώτη φορά θα δούν μια Κάρμεν που να συνδυάζει με την ίδια ένταση τέχνης, ηθοποιεία και φωνή''.
Ούτε η Όπερα, ούτε το Τραγούδι μπόρεσαν να αποσπάσουν την 20 χρονη Ελένη Παπαδάκη από την επιθυμία της για το σανίδι. Κατά βάθος αυτό ήθελε, και μοιραία, αυτό έκανε.

Οι πρώτοι θρίαμβοι' (1924-1925)

Το 1923, η Ελένη αρρώστησε ξαφνικά από μια πλευρίτιδα που της επέβαλε να διακόψει προσωρινά τα μαθήματά της στο Ωδείο. Εκείνο το διάστημα, βρήκε χρόνο για να παρακολουθήσει ώς ακροάτρια τις μαθητικές παραστάσεις που σκηνοθετούσε ο Νίκος Παπαγεωργίου, σύζυγος της Σαπφούς Αλκαίου.
Ήταν αρχές του 1924 όταν εξέφρασε πλέον ανοιχτά την επιθυμία της να παρακολουθήσει μαθήματα ηθοποιείας σε δραματική σχολή. Μίλησε στην μητέρα της πρώτα, η οποία αρνήθηκε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να γίνει η κόρη της ηθοποιός. Ο πατέρας της ωστόσο, με τον οποίο είχε βαθύτερο ψυχικό δέσιμο, δεν μπόρεσε να δυσαρεστήσει την κόρη του, και της έκανε το χατήρι, ελπίζοντας οτι θα είναι παροδικός ο ενθουσιασμός της με το αντικείμενο..
* * *

Τον Απρίλιο του 1924, η Ελένη έπαιξε για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό, ώς μαθήτρια της Δραματικής Σχολής. Ήταν δύο μονόπρακτα,και στο πρόγραμμα της παράστασης, η ίδια αναφερόταν ώς Λέλα Παπαδάκη.
Στη σχολή ξεχώριζε με την γοητεία της και την προσωπικότητά της. Είχε επίγνωση της θηλυκότητάς της και διασκέδαζε φλερτάροντας αθώα με τους συμμαθητές της.
* * *

Τον Ιούνιο του 1924 έπαιξε την Τερέζα απ'την Μονάκριβη του Ξενόπουλου, στο θέατρο Ολύμπια. Οι κριτικοί της παράστασης διέκριναν αμέσως το ταλέντο της:
''Η Ελένη Παπαδάκη είναι τόσο καλή στον ρόλο της, ώστε ο χαρακτηρισμός ώς μαθήτρια κτυπά αστεία στ'αυτί. Θα μπορούσε από τώρα να είναι μια ευπρόσωπη, με πολλές ελπίδες ηθοποιός. Είναι προικισμένη με πολλά πλούσια δώρα, που φαίνεται υπομονετικά και με εξυπνάδα να τα έχει καλλιεργήσει. Με κατενθουσίασε, κυριαρχία της σκηνής, επιβολή αυστηρή στον εαυτό της και αυτοπειθάρχησις αξιοθαύμαστη, τάκτ σπάνιο, αέρας θεάτρου σπάνιος, βλέμμα θερμό και εκφραστικό, πολλή εξυπνάδα και αντίληψη, έκφραση, μιμική του προσώπου, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της Παπαδάκη, μιας 'Μονάκριβης' ολωσδιόλου καλής, να την φωτίσει μονάχα το ''Άγιον Πνεύμα'' να μείνει οριστικά στο Θέατρο!''
* * *

Ακολούθησε σταθερά ανοδική πορεία, ερμηνευόντας Ξενόπουλο, Πιραντέλλο, και Όσκαρ Ουάιλντ.
Συγκεκριμένα ο ρόλος της στην Σαλώμη του Ουάιλντ, ήταν κομβικός. Σε εκείνη την παράσταση γνώρισε τον ενδυματολόγο Αντώνη Φωκά, που έγινε έκτοτε πιστός της φίλος, αλλά κέρδισε επίσης τον θαυμασμό του Γρηγόρη Ξενόπουλου:
''Σπάνιον,αληθώς,τάλαντον της Ελένης Παπαδάκη. Είναι θησαυρός! Ώς Ηρωδιάς, άν και είχε δεύτερον ρόλον, αναδεικνύεται πρωταγωνίστρια όσο η Σαλώμη. Και πάντα όταν παίζει η Παπαδάκη είναι πρωταγωνίστρια. Πόσο κερδίζει ένα έργο με δύο γυναίκες- εκεί που ο συγγραφέας δεν έβαλε παρά μίαν..''
Ο Γιάννης Σιδέρης, κορυφαίος θεατρο-κριτικός την χρίζει κιόλας διάδοχο της Κοτοπούλη!
''Οι εκφράσεις 'είναι θησαυρός' και 'πρωταγωνίστρια΄ δεν είναι μόνο στοιχεία βαρύτιμης κριτικής αλλά κάτι βαθύτερο : Μια του ανησυχία την είχε φανερώσει ο Ξενόπουλος σ'ένα άρθρο του περί διαδοχής, όπου δεν έβλεπε γύρω του πρόσωπα αντάξια να διαδεχτούν την θεατρική γενιά που εβασίλευε τότε και μάλιστα τα δύο κυριότερα στελέχη της, Μαρίκα Κοτοπούλη και Κυβέλη, όπως είχαν εκείνες διαδεχθεί την Ευαγγελία Παρασκευοπούλου και Αικατερίνη Βερώνη. Γιατί ακριβώς από την Ελένη Παπαδάκη αρχίζει η διάδοχος σειρά των ηθοποιών να εξαίρεται, και σε μια εποχή που οι προαναφερμένες ηγέτιδες είχαν ακόμα τη λάμψη τους τελείως αθάμπωτη, η μορφή της Ελένης, υψώνεται ώς σύμβολο της μεσοπολεμικής νεότητας στην ποθητή σύνδεση ισχυρού ταλέντου και ουσιαστικής μόρφωσης.''
* * *

Λίγο πρίν υπογράψει το πρώτο της συμβόλαιο με τον Αιμίλιο Βεάκη και την Κυβέλη, η Ελένη Παπαδάκη θα συναντήσει μια θύελλα. Ο πατέρας της παθαίνει καρδιακή προσβολή και η μητέρα της με δάκρυα στα μάτια την παρακαλεί θερμά να εγκαταλλείψει το Θέατρο! Το 1925, στα 22 της χρόνια, η όμορφη και ζωηρή Ελένη δέχεται βροχή από προτάσεις γάμου, και οι γονείς όσο κι ο αδερφός της προσπαθούν να την τακτοποιήσουν μέσω του γάμου!
Η Ελένη και πάλι επιμένει στο πάθος της με το Θέατρο και υπογράφει το συμβόλαιο.
Έκτοτε αρχίζει η καριέρα της να απογειώνεται...
* * *

Από τις επιτυχίες στον παραγκωνισμό (1926-1943)

στις 2:39 μ.μ. Το 1926 η Ελένη Παπαδάκη έπαιξε στο “Θίασο των Νέων” ως πρωταγωνίστρια πλέον πολλών έργων όπως “Όταν οι γυναίκες αγαπούν” του Μπράκλαιϋ Μπουσόν, “Τζοκόντα” του Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο, “Τα ωραιότερα μάτια του κόσμου” του Ζαν Σερμάν, “Αιμέ” του Ζεραλντύ, “Η αναδυομένη” του Ξενόπουλου, κ.ά. Τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε με την Κυβέλη, Μαρίκα Κοτοπούλη, Αιμίλιο Βεάκη, Ν. Δεδραμή, Γεώργιο Παππά, Π. Γραβριηλίδη, σε ποικίλα ρεπερτόρια, όπου και διακρίθηκε με πολλές επιτυχίες.
Επικεφαλής του ίδιου θιάσου το 1931 έπαιξε στη Κωνσταντινούπολη με ενθουσιώδεις κριτικές. Τότε ο Τούρκος ποιητής Χαλίλ Φαχρί σε κριτική του έγραψε:

''Είδα μπροστά μου την Ελένη Παπαδάκη ζωντανό σύμβολο της ευγενούς τέχνης, αν και δεν γνωρίζω λέξη ελληνική, ούτε και είχα διαβάσει το έργο, η φωνή, οι κινήσεις της, η μιμηκή, οι στάσεις της καλλιτέχνιδας αυτής με τη φλογερή ψυχή μου μιλούσαν με λόγια. Άξιον επαίνου η δυναμική της, που τόσο νέα μπορεί και αποδίδει μιά ώριμη γυναίκα μάνα. ''
* * *
Το ταλέντο της δεν άργησε να αναγνωριστεί και πολύ σύντομα βρέθηκε να παίζει στο πλευρό «ιερών τεράτων» του θεάτρου, όπως η Μαρίκα Κοτοπούλη, ο Αλέξης Μινωτής, η Κατίνα Παξινού. Οι ερμηνείες της πάντως ως Αντιγόνη, Εκάβη και Κλυταιμνήστρα θα κάνουν το κοινό να παραληρεί, ενώ πλήθος άλλων ρόλων θα την τοποθετήσουν στην κορυφή της πυραμίδας χωρίς καμία αμφιβολία.

Δυστυχώς όμως, δεν θα αργήσει – διορισμένη πλέον στο νεοσύστατο Εθνικό Θέατρο το 1932 – να βρεθεί αντιμέτωπη με απίστευτες αντιζηλίες και παρασκηνιακές ίντριγκες καταξιωμένων συναδέλφων της, που βλέπουν το ανερχόμενο άστρο της σαν απειλή και προσπαθούν με κάθε τρόπο να την παραγκωνίσουν.

Από την Αγγλία, που είχε πάει με την Κατίνα Παξινού και άλλους ηθοποιούς για να δώσουν κάποιες θεατρικές παραστάσεις, έγραφε σε φίλη της:
«Δεν φαντάζεσαι πόσο «καλλιεργημένο» είναι το έδαφος από την Κατίνα για την Κατίνα… Η κατάστασις πάντοτε αηδής».
* * *
Οι μεγαλύτερες όμως επιτυχίες της ήταν στις αρχαίες τραγωδίες όπου στα χρόνια της Κατοχής τόνωνε τις ελληνικές ψυχές δίνοντας το αθάνατο της ελληνικής θεατρικής τέχνης και ποίησης.

Με αφορμή τον τελευταίο της ρόλο στην Εκάβη, ο Λίνος Καρζής έγραψε:

«[…] Την έχω παρακολουθήσει από τα πρώτα υποσχετικά βήματα της πάνω στη σκηνή. Την είδα να μαραίνεται στο περιθώριο αδυνατώντας να εξανθήσει την πλούσια θεατρική της ιδιοφυΐα. Την ένιωσα στα δεσμά αντιτραγικών σκηνοθετικών αντιλήψεων που είχαν τη δύναμη από εξωκαλλιτεχνικούς λόγους να την κρατούν στα πλαίσια τους ανίκανη ν’ αποδώσει την τραγική που μέσα της ανυπομονούσε ν αναδυθεί έξαρση. Έπρεπε να’ ρθει η ώρα που οι σκηνοθετικές αντιλήψεις στα χέρια διστακτικών επιγόνων θα’ χαναν την επιβολή τους. Οι κλίκες θα σκορπίζονταν. Και ιδού η εξάνθηση των ικανοτήτων, η θαυμαστή αποκάλυψη [..]»

* * *

Λασπολογία και συκοφαντίες (Νοέμβρης 1944)

στις 1:49 π.μ. Ετικέτες Βασίλης Αυλωνίτης, Δημήτρης Χόρν, Ζώρζ Σαρρή, Ιωάννης Ράλλης, ΚΚΕ, ΣΕΗ Η Ελένη Παπαδάκη, κατά τη διάρκεια της Κατοχής έκανε το πέρασμά της στην αρχαία τραγωδία και τα αποτελέσματα αυτού του εγχειρήματος περιγράφονται με χρυσά γράμματα από τους κριτικούς, σε θεατροκριτικά κείμενα που θα βρείτε σε ξαχωριστό τμήμα αυτής της ιστοσελίδας. Παράλληλα όμως, συμμετείχε μή κερδοσκοπικά σε δεκάδες φιλανθρωπικές εκδηλώσεις από τις οποίες μας σώζωνται τα πολύτιμα ηχητικά ντοκουμέντα με την φωνή της.
* * *
Η γνωριμία της με τον κατοχικό πρωθυπουργό Ράλλη, θα περιγραφτεί συκοφαντικά ώς έρωτας από τον σύγχρονο της Τύπο, και εκείνη θα κατηγορηθεί ώς ''η πόρνη-φιλενάδα'' του φιλογερμανού πολιτικού. Στην ουσία, σήμερα έχει ξεκαθαριστεί πλήρως η εικόνα για το υποτιθέμενο ειδύλλιο : ο Ράλλης, ήταν ενδεχομένως πολύ ερωτευμένος με την Ελένη Παπαδάκη, αλλά εκείνη δεν ανταποκρίθηκε ποτέ στα αισθήματά του. Η φιλία όμως, και ο θαυμασμός του για την Παπαδάκη, επέτρεπαν στην ηθοποιό να ζητά χάρες από τον Ράλλη, και να σώζει κυριολεκτικά από τον θάνατο έλληνες πατριώτες, είτε κομμουνιστές αντάρτες, είτε εβραίους καταζητούμενους.
Αντί όμως για αυτά, η αριστερή προπαγάνδα, προτιμούσε να την παρουσίαζει ώς ανθελληνίδα, ώς προδότρια της χώρας της [..] Χρόνια μετά, ο ηγέτης των Κομμουνιστών, Νίκος Ζαχαριάδης, σχεδόν θα ζητήσει συγνώμμη, δηλώνοντας οτι η δολοφονία της Ελένης Παπαδάκη ήταν μια... ''ανοησία''.
* * *

Η απελευθέρωση της Ελλάδας από τον γερμανικό, ιταλικό και βουλγαρικό ζυγό, βρήκε τους ηθοποιούς του Εθνικού Θεάτρου, όπως και όλο τον ελληνισμό, χωρισμένο σε δεξιούς και αριστερούς,στα πρόθυρα του χειμώνα του 1944. Γείτονας πρόδιδε γείτονα, φίλος κατέδιδε φίλο, και οι αριστεροί ηθοποιοί τους δεξιούς. Ή, και αντίστροφα.

Οι εκλογές του Σωματείου Των Ηθοποιών το Νοέμβρη του 1944 εκλέγουν την δεξιά παράταξη : Δημήτρης Χόρν, Άννα Καλουτά, Νίκος Δενδραμής, Ρένα Βλαχοπούλου, Ορέστης Μακρής, Βασίλης Αυλωνίτης, Σπύρος Μουσούρης, κ.α. Στον αντίποδα, βέβαια, οι αριστεροί : Αιμίλιος Βεάκης, Μάνος Κατράκης, Τίτος Βανδής, Δήμος Σταρένιος, Δημήτρης Μυράτ, Αλέξης Δαμιανός, Ζώρζ Σαρρή, Νίκος Τζόγιας, κ.α. Ομως, κατ'απαίτηση μερίδων του σωματείου, αρχίζουν οι διαγραφές ηθοποιών από τον σύλλογο. Στις 23 Νοεμβρίου δημοσιεύουν μια λίστα με τίτλο ''Οι προδόται ηθοποιοί'' και όσοι θεωρούνται ''προδόται'', δικάζονται συνοπτικά για να αποβληθούν..

Μία πρόγευση λαϊκού δικαστηρίου αποτέλεσε η «δίκη» του Σωματείου των Ηθοποιών στο θέατρο Διονύσια στις 24 Νοεμβρίου 1944. «Θάνατος στην πουτάνα!», ακουγόταν από πολλά στόματα και η Ελένη Παπαδάκη διαγράφηκε από το Σωματείο. Σε επιστολή που έστειλε ωστόσο, προς τη συνέλευση, μια και η ίδια δεν παρέστη για να απολογηθεί, διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «Κατά πόσον η όλη στάσις μου κατά το διάστημα της κατοχής υπήρξεν «αντεθνική, αντισυναδελφική, εγωιστική και απρεπής», δύνανται καλλίτερον από εμέ να διαφωτίσουν την Συνέλευσιν πολλοί εκλεκτοί συνάδελφοι, οι οποίοι, ασφαλώς θα παρίστανται εις αυτήν, αλλά και πολλοί επίσης διακεκριμένοι συνάδελφοι μη προς εμέ φιλικά διακείμενοι, θα ευρεθούν έστω και κατʼ ιδίαν σκεπτόμενοι ότι εις πολλάς περιπτώσεις η στάσις μου υπήρξε κάθε άλλο παρά αντισυναδελφική ή εγωιστική…».

Πράγματι, η «πριγκίπισσα της μοναξιάς», όπως την αποκαλούσαν, κατά τη διάρκεια της Κατοχής λόγω των διασυνδέσεών της, είχε καταφέρει να σώσει πολύ κόσμο ανεξαρτήτως ιδεολογίας, μεταξύ των οποίων τον γιό του γνωστού βιβλιοπώλη Ελευθερουδάκη και τον γιατρό Γιώργο Μουστρούφα, κατοπινό στέλεχος του Υπουργείου Υγείας υπό τον Πέτρο Κόκκαλη στην Κυβέρνηση του Βουνού. Όμως όλα αυτά είχαν ξεχαστεί τόσο γρήγορα..
* * *

Και λασπολογία καλά κρατούσε.
Ο ''απαγορευμένος'' Τύπος της εποχής, με την καθοδηγούμενη από αριστερούς κύκλους εφημερίδα ''Ελληνικό Αίμα'' διέδιδαν ευθαρσώς λαϊκιστικά αποκυήματα της φαντασίας τους:
''Ας σημειωθεί οτι ο Ράλλης δώρισε στον γεροντικό του έρωτα, μια ζώνη από πλατίνα, αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων. Έτσι, ενώ ο λαός υποφέρει από την πείνα, ο πρωθυπουργός παριστάνει τον ''γενναιόδωρο'' εραστή.''
''Διεθόθη [...] τις τελευταίες μέρες, οτι ο Γιάννης Ράλλης κατόρθωσε με ''δημοκρατικό ειδικό νόμο'' να τελέσει τον τέταρτο γάμο του, νυμφευθείς την Ελένη Παπαδάκη''.

Όλα αυτά προκαλούσαν, δικαιολογημένα σε κάποιο βαθμό, το λαϊκό αίσθημα. Μέρες μετά τη δολοφονία της Ε.Π., οι δήμιοι θα έψαχναν απεγνωσμένα στο σπίτι της, για την ...υποθετική πλατινένια ζώνη που της χάρισε σύμφωνα με τα δημοσιεύματα ο πρωθυπουργός.. Αντ'αυτής, οι πλιατσικολόγοι, βολεύτηκαν τελικά μόνο με μια γούνα.

Οι τελευταίες της ημέρες (Δεκέμβρης 1944)

Πρωτομηνιά... 1 Δεκεμβρίου 1944. Η Ελένη και η Αιμιλία (Καραβία) στέκονται μπροστά στην μπαλκονόπορτα που άνοιγε στην μεγάλη βεράντα στο διαμέρισμα της Ελένης στην οδό Ιακωβίδου, απ'όπου φαινόταν ο κάμπος ώς την Πάρνηθα και το Αιγάλεω. Με τα αιώνια μελαγχολικά της μάτια, η Ελένη κοίταζε σιωπηλή πρός τα βουνά. Η Αιμιλία, παρακολουθώντας το βλέμμα της, είπε:
-Σήμερα πρωτομηνιά,σαν τα ψηλά βουνά να'ναι η τύχη σου και η ζωή σου..
-Η ζωή μου; ρώτησε εκείνη και σκύβοντας στην παλάμη του αριστερού χεριού της ακολούθησε με τον δείκτη του δεξιού, την γραμμή της ζωής της. Κοίταξε τι μικρή είναι η ζωή μου! Με όλες τις ευχές που με βάζετε να κάμω κάθε πρωτομηνιά στα ψηλά βουνά και στο καινούριο φεγγάρι, η ζωή για μένα είναι πάντα πικρή! Ευτυχώς που θα τελειώσει γρήγορα...

Και την κοίταξε στα μάτια σαν να ζητούσε παρ'όλ'αυτά μια διάψευση από την Αιμιλία.
Δύο εικοσιτετράωρα μετά, την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου, άρχισαν στην Πλατεία Συντάγματος τα τραγικά γεγονότα.
* * *

Ο Δημήτρης Μυράτ, στο τελευταίο βιβλίο του θυμήθηκε την ημέρα εκείνη:
''Τη μέρα που ξέσπασε το Δεκεμβριανό κίνημα του'44, ήταν μια Κυριακή. Ξεκίνησα ποδαρόδρομο ώς τα Πατήσια- είχαμε συνηθίσει στην Κατοχή την έλλειψη συγκοινωνιακών μέσων- να πάω στην παράσταση του ΡΕΞ. Δεν είχαμε μάθει πως το πρωί στο Σύνταγμα είχε χυθεί το πρώτο αίμα. Φτάνοντας στο μακαρίτικο θέατρο 'Παπαιωάννου'' άκουσα κάτι συναδέλφους να μου φωνάζουν ''Που πάς, δεν υπάρχουν παραστάσεις!''. Γύρισα πίσω,φυσικά με το ίδιο συγκοινωνιακό μέσο. Στην οδό Ιακωβίδου όπου μέναμε κι οι δυό, απάντησα την Ελένη έξω απ'το σπίτι της. Της είπα τα νέα: ''Πήγαινε κάπου να κρυφτείς, φοβάμαι μη σε βρεί κακό''. Έγινε θηρίο ανήμερο. Πρώτη φορά την είδα έτσι στα τόσα χρόνια της στενής μας φιλίας ''Είσαι και συ από κείνους που με λένε δωσίλογη!'', φώναξε με την κρυστάλλινη φωνή της, που δεν έχανε την μαγεία της ακόμα κι όταν ήταν οργισμένη. Δεν τόλμησα να της αντιμιλήσω. Λιγες μέρες πρίν, στο Θέατρο Διονύσια, της Πλατείας Συντάγματος είχε οργανωθεί από το Σωματείο των ηθοποιών μια γενική συνέλευση με σκοπό την δίκη των δωσίλογων ηθοποιών.''
* * *

Οι κάτοικοι του τέρματος Πατησίων ήταν αποκομμένοι απο το κέντρο της πόλης,οπου ξέσπασαν οι πρώτες μάχες. Στην περιοχή τους υπήρχε ησυχία παρ'οτι στους δρόμους κυκλοφορούσαν ελασίτες και τις επόμενες μέρες ακουγόταν που και που κάποιος πυροβολισμός. Τα τρόφιμα άρχισαν να σπανίζουν, και στην όλη περιοχή δύσκολα εύρισκε κανείς κάποιο κουνουπίδι, ένα αυγό ή λίγα πορτοκάλια. Ηλεκτρικό δεν υπήρχε, τα δωμάτια φωτίζονταν τα βράδια με λάμπες πετρελαίου ή με κεριά ή λυχνάρια. Οι κάτοικοι της περιοχής για να σπάσουν τη μονοτονία, μαζεύονταν σε μικρές παρέες στα γειτονικά σπίτια εναλλάξ, παίζαν χαρτιά ή συζητούσαν, τί άλλο, τα πολιτικά γεγονότα των ημερών,και τα επακόλουθά τους. Φτάνουν στ'αυτιά τους τα νέα για τις οδομαχίες στο κέντρο της Αθήνας, από τους όλμους, από τις καταστροφές και τις ανατινάξεις σπιτιών και τετραγώνων, από τους πρώτους νεκρούς από τις αδέσποτες, και απο τις απαγωγές και τις εξαφανίσεις ατόμων- στην αρχή μεμονομένων περιστατικών, που με την πάροδο των ημερών πλήθαιναν.
Κατηφορίζοντας την Ιακωβίδου από την Πατησίων, διέσχιζε κανείς τις δύο κάθετες, την οδό Τσίλλερ και την οδό Θεοτοκοπούλου. Τρίτη κάθετος, η οδός Ζερβού. Στην γωνία δεξιά, αριθμός 28 της οδού Ιακωβίδου, η διόρωφη μονοκατοικία της οικογένειας Παπαδάκη. Δίπλα ακριβώς, επί της οδού Ζερβού 72, το σπίτι της Αιμιλίας Καραβία. Και στην Χρυσοστόμου Σμύρνης το σπίτι του Δημήτρη Μυράτ.
Κολλητά, έμενε η χήρα του Αλέξανδρου Κορυζή, διαδόχου του Μεταξά, που αυτοκτόνησε με την είσοδο των γερμανών στην Αθήνα. Η κόρη του, Μαρίκα Κορυζή, ήταν παιδική φίλη της Ελένης.
Στο σπίτι της οικογένειας Παπαδάκη έμενε το 1944 ο αδερφός της, Μιχάλης Παπαδάκης με την σύζυγό του Τεό. Σε ξεχωριστό όροφο φιλοξενούνταν ο αδερφός της Τεό, Μάρκος Φουντουκάς. Είχε έρθει από τη Ρουμανία στην Ελλάδα για να ορθοποδήσει οικονομικά. ''Ήταν οπωσδήποτε ερωτευμένος με την Ελένη κι αυτός, γιατί όλοι την ερωτευονταν'', θυμάται η γειτόνισσα κα.Παπαληγούρα. Δίπλα έμενε η Αιμιλία Καραβία, που φιλοξενούσε στο σπίτι της κρυφά έναν εβραίο φίλο της, τον Σάμ Μπράντενμπεργκ, με τον οποίο η Ελένη Παπαδάκη είχε όπως έλεγε ''μεγάλο δεσμό'', ίσως ερωτικό,ίσως φιλικό-ποιός ξέρει; Η μητέρα της Ελένης Παπαδάκη ζούσε ακόμα, και μαζί με τον συντηρητικό αδελφό Μιχάλη, έβλεπαν με μισό μάτι τις εξόδους της Ελένης στα κατοχικά χρόνια.

Η φίλη της, Μαρίκα ''Μπούμπα'' Κορυζή, ήταν συνδεδεμένη με το αντάρτικο και την Κομαντατούρ,και συχνά έβρισκε καταφύγιο στο σπίτι της Ελένης ή της Αιμιλίας στα δύσκολα. Η Ελένη, η Αιμιλία, η Μπούμπα, ο Σάμ , ήταν μια παρέα που πάσχιζε να κρατήσει την αισιοδοξία της στα δύσκολα εκείνα χρόνια. Συχνά έφερναν μαζί τους τον μαέστρο Γιάννη Σπάρτακο, και τραγουδούσαν. Της Ελένης, άρεσε πολύ να κουλουριάζεται στο ντιβάνι ακούγοντας τον Γιάννη να παίζει πιάνο και να τραγουδά. Συχνά έπαιζε κι εκείνη πιάνο για τους φίλους της, και τραγουδούσε την επιτυχία της εποχής με ζωντάνια : ''Θα σε πάρω να φύγουμε.. σ'άλλη γή,σ'άλλα μέρη..'''
Τα πρωινά, η Ελένη έβγαινε στην αγορά στα Πατήσια, για να αναζητήσει τρόφιμα για τον επισιτισμό της οικογένειας. Τις μέρες εκείνες του Δεκέμβρη, ο συνάδελφός της Διονύσης Θάνος, την έβλεπε να συχνάζει στην αγορά, από μαγαζί σε μαγαζί, παρά την παρουσία των ελασιτών στους κεντρικούς δρόμους. Υπέθετε λοιπόν οτι είχε αποκατασταθεί η φήμη της, για να μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα εκεί..
Άλλα άτομα από τον περίγυρό της ανησυχούσαν λίγο παραπάνω. Ο ηθοποιός Χαράλαμπος Πλακούδης της συνέστησε να μην παρουσιάζεται πολύ για να μην γίνει στόχος, ενώ ο δικηγόρος Νίκος Θηβαίος, της πρότεινε να μετακομίσει σε μια πιο ασφαλή γειτονιά-ίσως στο Κολωνάκι. Εκείνη δεν έδωσε σημασία, παρότι είχαν γίνει ήδη έξι συλλήψεις γύρω από την γειτονιά της στα μέσα του Δεκέμβρη..
Ατάραχη, απαντούσε σε όποιον την συμβούλευε να φυλαχτεί:
''Μα γιατί να φύγω; Τι έχω κάμει; Επείραξα ποτέ κανένα; Επειδή έσωσα ανθρώπινες ζωές στην Κατοχή, είναι ποτέ δυνατόν να έχω τον παραμικρότερο φόβο; Ας με πιάσουν, και να δούμε τι κακό έκαμα. Εξάλλου όταν περάσουν αυτές οι ταραγμένες μέρες, θα μου δοθεί ασφαλώς η ευκαιρία να βάλω πολλά πράγματα στην θέση τους. Θα μείνω να ξεκαθαρίσω αυτή την κατάσταση, να ιδώ τι έχουν μαζί μου. Γιατί να φύγω λοιπόν;''
* * *

Όλη η γεμάτη ευθύτητα ζωή της Ελένης, κορυφώθηκε με την τελευταία αυτή στάση της, την εποχή του φόβου και της τρομοκρατίας. Με ήσυχη τη συνείδηση παρέμεινε στα Πατήσια, ενώ πολύς κόσμος από την ΕΑΜοκρατούμενη ζώνη δραπέτευσε πρός το Κολωνάκι. Πολλοί διερωτήθηκαν αργότερα, πώς και γιατί δεν διέφυγε κι εκείνη, και το θεώρησαν απρονοησία και κακή εκτίμηση της κατάστασης, ενώ για την Ελένη ήταν μια πράξη συνέπειας πρός όλη τη ζωή της. Το πόσο διέφερε η Ελένη από τους άλλους το απέδειξε το γεγονός οτι δεν ζήτησε να διαφύγει ή να κρυφτεί...

Σαν την Αντιγόνη..

Η σύλληψη κι η εκτέλεση (21 Δεκεμβρίου 1944)

21 Δεκεμβρίου, ημέρα Πέμπτη. Ξημέρωσε με έναν μολυβένιο ουρανό κι ένα τσουχτερό κρύο. Τη νύχτα ένα μακρινό ουρλιαχτό σκύλου, είχε κρατήσει την Ελένη αρκετή ώρα ξύπνια και την είχε γεμίσει ανησυχία. Αντίθετα με την συνήθειά της, σηκώθηκε πολύ νωρίς και ετοιμάστηκε με ξεχωριστή επιμέλεια. Όχι οτι δεν το συνήθιζε, αλλά τις μέρες εκείνες μπορούσε να θεωρηθεί ίσως σα μια περιττή πολυτέλεια. Αφού έκανε το μπάνιο της, φόρεσε καινούρια εσώρουχα και ένα καινούριο ζευγάρι μεταξωτές κάλτσες. Όταν κατέβηκε να δεί τους δικούς της, φορούσε καφέ φουστάνι, καστόρινα παπούτσια, ένα σκουφάκι που έμοιαζε σαν αυτά που φοράνε οι καθολικοί καπουτσίνοι και γούνινο παλτό.
Εκείνη την ώρα είχε έλθει από απέναντι η καΠαπαληγούρα να αναγγείλει στην οικογένεια Παπαδάκη οτι στο τέρμα Πατησίων πουλούσαν κουνουπίδια, αν ενδιαφέρονταν ν'αγοράσουν κι εκείνοι. Της έκανε εντύπωση η περιποιημένη εμφάνιση της Ελένης τόσο πρωί και την ρώτησε πώς και τέτοια ώρα ήταν έτοιμη. Η Ελένη προφανώς, από το έντονο προαίσθημα που την κατείχε, της απάντησε γαλλικά:
-Je suis prete pour toute eventualite (Είμαι έτοιμη για κάθε ενδεχόμενο).

Μετά βγήκε για ψώνια προσπαθώντας να βρεί λίγο μέλι, αλλά γύρισε άπρακτη μιας και το πολύτιμο εμπόρευμα που αναζητούσε για την μητέρα της είχε ήδη εξαντληθεί. Γενικά όλη η γειτονια παρουσίαζε μεγάλη στέρηση τροφίμων. Πετάχτηκε μετά απέναντι, στην γειτόνισσά της Μπούμπα Κορυζή και της πήρε λίγους κύβους ζάχαρη από ένα δέμα του Ερυθρού Σταυρού, γιατί συνήθιζαν να ανταλλάσσουν τέτοια σπάνια επισιτιστικά ευρήματα. Θυμάται η καΠαπαληγούρα οτι φεύγοντας η Ελένη της είπε οτι θα πήγαινε στου Δημήτρη Μυράτ , συμπληρώνοντας οτι είχε το προαίσθημα πως θα την συλλάβουν.Νωρίς μετά το μεσημεριανό φαγητό, συγκεντρώθηκαν στο σπίτι του Μυράτ. Πρίν βγεί απ'το δωμάτιο της, χάιδεψε τα βιβλία της στην βιβλιοθήκη.
-Άκουσα οτι ανατινάζουν σπίτια. Ας καταστραφεί το σπίτι μου, φθάνει να μην πάθουν τίποτα τα βιβλία μου..

Στο σπίτι του Μυράτ για ώρα έπαιζαν χαρτιά, ο Μυράτ, ο Σάμ και κάποιοι άλλοι κύριοι, όλοι τους γείτονες, ενώ ο Δημήτρης παρακολουθούσε, μιας κι ο ίδιος δεν ήταν χαρτοπαίκτης. Σ'ένα μικρό σαλονάκι στο πίσω μέρος, η Ελένη με την Αιμιλία Καραβία, την Χρυσούλα Μυράτ, και την Φωτεινή Λούη, συζητούσαν.
Στο σπίτι των Παπαδάκη εκείνη την ώρα ήταν μόνο η μητέρα της Ελένης. Ο Μιχάλης είχε πάει για καφέ με τον κουνιάδο του, και η Τεό ήταν στης γειτόνισσας. Τρία τετράγωνα πιο πέρα, στα περιφερειακά γραφεία του ΕΑΜ, στη διασταύρωση Πολυλά και Μαρτζώκη, η ''λαϊκή αστυνομία'' του ΚΚΕ, η ΟΠΛΑ, με επικεφαλής της τον Ορέστη, αποφάσιζε την τύχη της Ελένης Παπαδάκη..
Αυτός ο Ορέστης, εικοσιτριών χρόνων άντρας, ήταν φύση εγκληματική, διεφθαρμένος και γυναικάς. Ένα αληθινό απόβρασμα της κοινωνίας, που μέσα στην ταραγμένη ατμόσφαιρα των Δεκεμβριανών, απέκτησε αξία και αξιώματα, και προέβει σε μια σειρά από λεηλασίες, πλιάτσικα και φόνους.

Καλοπερνούσε, με τον υποδιοικητή του και τον βοηθό, και με τις διάφορες ερωμένες τους: έκαναν συλλογή από τα πολύτιμα τιμαλφή των μελλοθάνατων ελλήνων πολιτών, που τους εκτελούσαν κατά κανόνα στα Δυιλιστήρια της ΟΥΛΕΝ. Ωστόσο, η ηγεσία του ΚΚΕ, δήλωνε οτι -και ίσως πραγματικά να - αγνοούσε την ασύδοτη δράση του. Πρός το παρόν, η μόνη εναντίωση στις πράξεις του ήταν οι σύντροφοι-δήμιοι, με τους οποίους είχε μονίμως προστριβές ώς πρός τον διαμοιρασμό της λείας των νεκρών! Ήθελε τη μερίδα του λέοντος ο Ορέστης...
Ο καπετάν Ορέστης, φαίνεται οτι ζήτησε εκείνο το απόγευμα τη σύλληψη της Ελένης Παπαδάκη. Στο γραφείο του ΕΑΜ υπήρχε ήδη μια λίστα με τα ονόματα των ''αντιδραστικών στοιχείων'' και το όνομά της ήταν μέσα, με τον προσδιορισμό ''η φιλενάδα του Ράλλη''.
Ο Κώστας Μπιλιράκης, φοιτητής Ιατρικής, ανέλαβε το καθήκον να την συλλάβει. Μην γνωρίζοντας τον ακριβή τόπο κατοικίας της, έκανε στάση στην οδό Χρυσοστόμου και ρώτησε την υπηρέτρια του κομμουνιστή δικηγόρου Μακρή, Γεωργία, πρός τα πού να κατευθυνθεί. Σταμάτησε έξω απ'το σπίτι της Αιμιλίας Καραβία, και αυτή τη φορά η υπηρέτρια της Μίλιας, η Αργυρώ, τον έστειλε στο διπλανό σπίτι. Βρήκε την Αικατερίνη Παπαδάκη, που εκείνη την ώρα διάβαζε στο ανοιχτό παράθυρο. Την ρώτησε άγρια:
-Που είναι η Ελένη Παπαδάκη;
-Δεν είναι σπίτι αυτή τη στιγμή.
-Πού είναι και τι ώρα θα γυρίσει;
-Δεν ξέρω που είναι,μα θα γυρίσει κατά τις εφτά. Μια στιγμή να ρωτήσω.
-Όχι. Κάτσε εκεί που είσαι, γιατί στην άναψα!
Βλαστημώντας και απειλώντας συνέχισε.
-Εδώ πολιτοφυλακή του ΕΑΜ! Πού είναι η Ελένη Παπαδάκη;
-Δεν ξεύρω,σας είπα. Βγήκε απ'το σπίτι. Τι συμβαίνει;

Βλέποντας τον Μπιλιράκη έτοιμο να σκαρφαλώσει στο παράθυρο, η γρια-Παπαδάκη κατέβασε απότομα το ρολό του παραθύρου. Βγήκε από το πορτάκι της κουζίνας, κι έτρεξε στο σπίτι της Καραβία για βοήθεια. Στην αυλή μεταξύ των δύο σπιτιών βρήκε τον Μιχαλακόπουλο.
-Βοηθήστε με κύριε. Κάποιος με κυνηγά με το πιστόλι να με σκοτώσει!
-Μήν κάνετε έτσι κυρία, κάποιον θα καταζητεί, απάντησε αυτός με απάθεια.
Ο Μπιλιράκης εμφανίστηκε και πάλι και άρπαξε την γριούλα από το μπράτσο, κραδαίνοντας το πιστόλι. Τη σκηνή είδε η νύφη της, Τεό Παπαδάκη που έτρεξε να ρωτήσει τι συμβαίνει. Μέσα στον πανικό της, η Τεό φανέρωσε στους ''πολιτοφύλακες''' οτι η Ελένη βρισκόταν στο σπίτι του Μυράτ. Ο Μυράτ, ήταν μέλος του ΕΑΜ, και ήλπισε οτι εκείνος θα βοηθούσε. Ο Μπιλιράκης κατευθύνθηκα προς το σπίτι του Μυράτ, ενώ ο Μιχαλακόπουλος έμεινε πίσω στο σπίτι της Καραβία, κρατώντας την γρια-Παπαδάκη, όμηρο. Πέντε το απόγευμα, ο Μπιλιράκης εισέβαλλε στην οικία Μυράτ. Οι άντρες,που έπαιζαν χαρτιά, έντρομοι σήκωσαν τα χέρια ψηλά.
-Την Ελένη Παπαδάκη! Που είναι η Ελένη Παπαδάκη; Σας συλλαμβάνω όλους, μπρός, πάμε στην Πολιτοφυλακή.

Οι φωνές και η φασαρία έφτασαν μέχρι το δωμάτιο όπου ήταν οι γυναίκες. Η οικοδέσποινα, Χρυσούλα Μυράτ, προσπάθησε να φυγαδεύσει την Ελένη, υποδεικνύοντας της να πηδήσει απ'το παράθυρο και να βγεί στον κήπο. Η Παπαδάκη, διατηρώντας την γαλήνη της, αρνήθηκε αυτή τη λύση:
-Γιατί να πηδήσω; Θα πάω να δώ τι με θέλουν..
Ο Μπιλιράκης, απασχολημένος με την σύλληψη των ανδρών, είδε έκπληκτος το θύμα του να ανοίγει την πόρτα και να παρουσιάζεται μπροστά του.
-Εδώ είμαι,κύριε. Τι θέλετε; Εγώ είμαι η Ελένη Παπαδάκη..
-Ακολούθησέ μας στην πολιτοφυλακή για μια ανάκριση..
Ο Δημήτρης Μυράτ, βλέποντας τον φόβο που σπείρει το ύφος του Μπιλιράκη, παίρνει το λόγο:
-Μήν κάνεις έτσι! Εγώ ανήκω στο ΕΑΜ. Θα σε ακολουθήσουν,όλοι..
* * *

Οι πολιτοφύλακες, επιλέγουν να πάρουν μαζί τους ώς συλληφθέντες την Ελένη, τον Σάμ, την Αιμιλία και τον Δημήτρη Μυράτ, και κατηφορίζουν την οδό Ιακωβίδου, σαν σε πομπή. Περνώντας έξω από το σπίτι των Παπαδάκη, η μητέρα της την ατενίζει απ'το παράθυρο, χωρίς να μπορεί να φανταστεί οτι αυτή θα είναι η τελευταία φορά που θα την δεί ζωντανή. Επόμενη στάση, τα γραφεία του ΕΑΜ.
Στα γραφεία του ΕΑΜ, ο Δημήτρης Μυράτ συναντά έναν παλιό του φίλο ελασίτη, και συζητούν με οικειότητα. Ύστερα ο Δημήτρης, εξηγεί στην Αιμιλία που είναι ανήσυχη, οτι θα κρατήσουν την Ελένη για μια ''εξονυχιστική ανάκριση'',κι έπειτα θα την αφήσουν ελεύθερη.
Ένα τέταρτο μετά βγαίνουν στο δρόμο. Ο Μπιλιράκης, λέει στην Ελένη οτι την είχε δεί στο θέατρο, χρόνια πρίν, στο έργο Ζακυνθινή Σερενάτα. Στη διασταύρωση Πατησίων και Ροστάν, ο Δημήτρης Μυράτ, αφήνει την Ελένη με την Αιμιλία να συνεχίσουν το δρόμο τους με τον πολιτοφύλακα, και γυρίζει στο σπίτι του. Ενώ ο Μυράτ απομακρύνεται, ο Μπιλιράκης κάνει γνωστές τις προθέσεις του στην Αιμιλία εν είδει συμβουλής:
-Καλό είναι να μην πάς και σύ στην Πολιτοφυλακή. Τι τα θές, τι τα γυρεύεις!..
-Απορώ πως μπορείς να διανοηθείς οτι είναι δυνατόν να αφήσω μόνη της την Ελένη! απάντησε με κατάπληξη η πιστή της φίλη.
Φτάνοντας στο κτίριο της πολιτοφυλακής, οι δύο γυναίκες μπαίνουν μέσα συνοδευόμενες απ'τον Μπιλιράκη και τον Μιχαλακόπουλο. Τις παραδίδουν,και φεύγουν για έρευνα στα σπίτια και των δύο. Η Ελένη κάθεται σε μια πολυθρόνα και χαϊδεύει τον σκύλο της, Μπόντζο. Το σκυλί την είχε ακολουθήσει από το σπίτι μέχρι εδώ, και στη διαδρομή ένας ελασίτης προσπάθησε να το απομακρύνει εκνευρισμένος, προκαλώντας τα παράπονα της Ελένης για την συμπεριφορά του στο ζώο.. Μόλις περάσουν είκοσι λεπτά, κάποιος υποδεικνύει στην Αιμιλία να γυρίσει σπίτι της, και να έρθει πάλι, αργότερα το βράδυ για να φέρει τροφή στην κρατούμενη..

Όταν η Αιμιλία θα γυρίσει στο σπίτι του Μυράτ, ο Σάμ, που ήταν κι αυτός προσωρινά κρατούμενος, την προειδοποιεί να μην γυρίσει στο σπίτι των Παπαδάκη, γιατί τα ονόματα ολόκληρης της οικογένειας και κάποιων γειτόνων, είναι στη λίστα των καταζητούμενων της πολιτοφυλακής.
Στο σπίτι της Ελένης η κατάσταση είναι κωμικοτραγική: οι ελασίτες κάνουν το σπίτι άνω κάτω, αναζητώντας ... όπλα, γιατί οι ''πληροφορίες'' τους, θέλουν την οικία μιας ηθοποιού ...άντρο ενός υποτιθέμενου αντιστασιακού κινήματος! Δεν βρίσκουν τίποτα από οπλισμό,και το γυρίζουν στο πλιάτσικο. Ζητούν εναγωνίως τα κοσμήματα και τα πανάκριβα δώρα, που σύμφωνα με την αριστερή πλύση εγκεφάλου είχε κάνει δώρο στην ''ερωμένη'' του ο Ράλλης! Αλλά δεν βρίσκουν ούτε και από αυτά.. Φιάσκο η υπόθεση...
* * *

Στα ερωτήματα που όπως είναι φυσικό, έκαναν η Αιμιλία και η μητέρα-Παπαδάκη στους ελασίτες που έχουν εγκατασταθεί στα σπίτια τους, δηλαδή ΓΙΑΤΙ πιάσανε την Ελένη, αφού δεν ήταν μόνο μεγάλη ηθοποιός, αλλά και εξαίσιος άνθρωπος, όπως θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν και οι συνάδελφοί της, ο Μπιλιράκης απαντά:
-Μα... οι συνάδελφοί της, ηθοποιοί, την κατέδωσαν!
Η Αιμιλία σχολιάζει, οτι όντως υπήρξαν ορισμένοι που την συκοφαντούσαν από τους συναδέλφους της.
-Μια φορά, αυτοί της την σκάσανε! απαντά αυτολεξί, ο Μπιλιράκης.
Ο Σάμ που παρακολουθούσε άναυδος τη συζήτηση, ακούει τον Μιχαλακόπουλο να συμπληρώνει:
-Την έφαγαν οι συναδέλφοί της!
* * *

Η Ελένη θα μεταφερθεί στον πρώτο όροφο της πολιτοφυλακής, όπου κρατούνται γυναίκες αξιωματικών της αστυνομίας ή της χωροφυλακής του 16ου τμήματος της περιοχής. Ο συνοδός της Ελένης, άνοιξε την πόρτα, και με δόση ειρωνίας σύστησε στις φυλακισμένες την καινούρια κρατούμενη:
-Έχετε την τιμή να δεχτείτε μεταξύ σας μια μεγάλη κυρία, την Ελένη Παπαδάκη.
Η κα Χριστοδουλοπούλου, συγκρατούμενη της Ελένης και θαλαμάρχης του κελλιού, διηγήθηκε τις τελευταίες ώρες της μεγάλης ηθοποιού στην οικογένειά της, αμέσως αφότου την άφησαν ελεύθερη. Από αυτήν γνωρίζουμε πώς πέρασε η Ελένη Παπαδάκη εκείνο το βράδυ, ελάχιστες ώρες πρίν τη δολοφον