Ο Κρητικός οπλαρχηγός Γιάννης Κατσιάς (1903-1966)

Ως κομμάτι της μακροχρόνιας έρευνας του ιστολόγιου σχετικά με τον Εμφύλιο, η παρούσα ανάρτηση καταπιάνεται με τη βιογραφία του Κρητικού οπλαρχηγού Γιάννη Κατσιά, ο οποίος έδρασε κατά την ταραγμένη δεκαετία του 1940 συμμετέχοντας στη μάχη της Κρήτης, στην Εθνική Αντίσταση αλλά και στις εμφύλιες συγκρούσεις που ακολούθησαν.

Βιογραφικά στοιχεία και δράση επί Κατοχής

Ο Γιάννης Κατσιάς γεννήθηκε το 1903 στη Χώρα Σφακίων και ήταν το τρίτο τέκνο του Νικόλαου Κατσιά και της Αθηνάς Μανουσογιαννάκη. Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου ξεχώρισε ως σημαντικός κτηνοτρόφος ενώ από το γάμο του απέκτησε τέσσερα παιδιά. Εμφανισιακά περιγράφεται ως ψηλός και επιβλητικός ενώ σε ότι αφορά την προσωπικότητά του χαρακτηριζόταν υπερήφανος, σοβαρός και καλότροπος[1].

Συμμετείχε στη μάχη της Κρήτης ως επικεφαλής ατάκτων και μετά την οριστική κατάληψη της νήσου από τις γερμανικές δυνάμεις έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Μάλιστα κατά τις πρώτες μέρες της Κατοχής, τα γερμανικά στρατεύματα εισήλθαν στη γενέτειρά του Σφακιανού οπλαρχηγού και προχώρησαν στην ομαδική εκτέλεση 42 κατοίκων, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονταν ο αδελφός του και πρόεδρος της κοινότητας Γεώργιος Κατσιάς καθώς και άλλοι 15 συγγενείς του[2].

Το επόμενο διάστημα συμμετείχε ενεργά στη φυγάδευση Βρετανών στρατιωτών που δεν είχαν προλάβει να εγκαταλείψουν την Κρήτη και παράλληλα αναδείχτηκε ηγέτης μιας μικρής ομάδας ανταρτών με κύριο τομέα δράσης το νομό Ρεθύμνης. Στις 4 Οκτωβρίου 1943 συμμετείχε σε συμπλοκή με ιταλογερμανική περίπολο στον λόφο Τσιλίβδικα και έπειτα μετέβη στη Μέση Ανατολή από την οποία επέστρεψε στην Κρήτη στις αρχές του 1944 μαζί με την αντάρτικη ομάδα του, τον Βρετανό πράκτορα της SOE Στάνλει Μος, τους Έλληνες αντιστασιακούς Γιώργο Τυράκη και Μανώλη Πατεράκη κ.ά. Μάλιστα λίγο καιρό αργότερα συμμετείχε στην επιχείρηση της απαγωγής του υποστράτηγου Κράιπε αποτελώντας μαζί με τους άνδρες του, τη φρουρά των απαγωγέων μέχρι αυτοί να αποχωρήσουν από την Κρήτη[3] ενώ μετά την απελευθέρωση του Ρεθύμνου την 13η Οκτωβρίου του 1944, ανέλαβε προσωρινά πρόεδρος του τοπικού στρατοδικείου[4].

Συμμετοχή στις εμφύλιες συγκρούσεις

Την 25η Μαρτίου του 1945, άνδρες του Κατσιά έδωσαν μάχη με αντάρτες του ΕΛΑΣ στον Φρε Αποκορώνου. Κατά την ανταλλαγή πυροβολισμών τραυματίστηκαν δύο αντάρτες του Κατσιά ενώ η ενίσχυση από τον καπετάν Πέτρακα[5] δεν στάθηκε ικανή να αλλάξει τις ισορροπίες. Ο Κατσιάς αναγκάστηκε τελικά να υποχωρήσει προς τον Βαφέ Χανίιων όπου στις 27 του ίδιου μήνα δέχτηκε νέα επίθεση με αποτέλεσμα να χρειαστεί την επόμενη μέρα η συνδρομή των Μπαντουβάδων αλλά και του σώματος του Παύλου Γύπαρη ώστε να βγει ο Κατσιάς από τη δύσκολη θέση στην οποία είχε περιέλθει[6]. Δύο χρόνια αργότερα, στα τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου του 1947 συμμετείχε στα πλαίσια του Εμφυλίου μαζί με άλλους οπλαρχηγούς σε μεγάλη εκκαθαριστική επιχείρηση στην περιοχή του Ψηλορείτη, η οποία κρίθηκε ως απόλυτα επιτυχημένη καθώς επετεύχθη η διάλυση του αντάρτικου σώματος του κομμουνιστή καπετάνιου Γιάννη Ποδιά (ο ίδιος ήταν μεταξύ των νεκρών) και δόθηκε ένα σοβαρό χτύπημα στην προσπάθεια ανάπτυξης του ΔΣΕ στην Κρήτη[7].

Μετά τον Πόλεμο

Μεταπολεμικά ο Κατσιάς τιμήθηκε από το ελληνικό κράτος για τη δράση του και αναγνωρίστηκε ως αρχηγός ένοπλης αντιστασιακής οργάνωσης. Έχασε τη ζωή του στις 8 Δεκεμβρίου του 1966 όταν το πλοίο Ηράκλειο στο οποίο επέβαινε, βυθίστηκε στη θαλάσσια περιοχή της Φαλκονέρας κοντά στη Μήλο σκορπίζοντας το θάνατο[8].


Παραπομπές

[1]Κρήτη - Το αφιέρωμα, Βιογραφίες, τ. 7, εκδόσεις Αρσινόη, Αθήνα 1992, σ. 229.
[2]Εφημερίδα Νίκη, 25 Μαΐου 1945, σ. 1-2.
[3]Γεωργίου Ευθ. Χαροκόπου, Η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε, Eurobooks, 5η έκδοσις συμπληρωμένη, Αθήνα 2008, σ. 97-99, 220, 224-225, 243 και Rick Stroud, Kidnap in Crete: The true story of the abduction of a Nazi general, Bloomsbur, 2014, σ. 113, 115, 220-221, 224-225.
[4]Κρήτη - Το αφιέρωμα, Βιογραφίες, τ. 7, 1992, σ. 229.
[5]Βενιζελικός οπλαρχηγός από την Ασή Γωνιά Χανίων (βλ. Χαροκόπου, 2008, σ. 241).
[6]Εφημερίδα Νίκη, 25 Μαΐου 1945, σ. 1-2.
[7]Εφημερίδα Πατρίς, 2 Ιουλίου 1947.
[8]Κρήτη - Το αφιέρωμα, Βιογραφίες, τ. 7, 1992, σ. 229.

http://themataistorias.pblogs.gr/2015/12/o-krhtikos-oplarhhgos-giannhs-katsias-1903-1966.html