ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΑΓΓΛΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ ΝΕ ΡΟΜΠΕΚ ΓΙΑ ΤΟΝ ...ΕΘΝΑΡΧΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟ!!!

74. Ο ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΖΗΤΕΙ ΒΟΗΘΕΙΑ
ΠΟΛΛΕΣ υπήρξαν οι προειδοποιήσεις ξένων επιφανών ανδρών προς τον Ελ. Βενιζέλο, για τη σοβαρότητα και τους κινδύνους της αποστολής που αναλάμβανε. Ο Βρετανός αρχιστράτηγος Ουίλσον, με την παρουσία του Ουίνστον Τσώρτσιλ, γράφει στο ημερολόγιό του με ημερομηνία 6 Μαρτίου 1920:

«Ο Ονίνστον και εγώ επεράσαμε μίαν ώραν με τον Βενιζέλο, σήμερα το απόγευμα. Του καταστήσαμε σαφές ότι ούτε εις άν- δρας, ούτε εις χρήματα, ούτε εις την Θράκην, ούτε εις την Σμύρ¬νην θα εβοηθούσαμε τους Έλληνας, διότι ήδη είχομεν αναλά- 6ει περισσοτέρας υποχρεώσεις από όσας ο μικρός στρατός μας ηδύνατο να επιτελέση. Του είπα ότι θα καταστρέψη την χώραν του, ότι θα ευρίσκεται εις πόλεμον επί έτη με την Τουρκίαν και την Βουλγαρίαν, και ότι η αποστράγγισις εις άνδρας και χρήμα, θα ήτο υπέρ το δέον μεγάλη διά την Ελλάδα. Είπε ότι δεν συμ¬φωνεί ουδέ εις μίαν λέξιν από όσα είπα».
Και στις 15 Οκτωβρίου έχει νέα συνομιλία με το Βενιζέλο για την οποία ο στρατάρχης γράφει:
«Του είπα κατά πρόσωπον ότι κατέστρεφε την χώραν του και τον εαυτόν του μεταβαίνων εις την Σμύρνην... Συνειδητοποιεί ότι ευρίσκεται εις απελπιστικήν θέσιν».
Ο Βενιζέλος είναι αμετάπειστος και όταν τον Ιούνιο του 1920 προ¬τείνει να αποσταλούν στρατεύματα από τη Μικρασία στη Θράκη, ο Αγγλος ναύαρχος Ρόμπεκ διαφωνεί και γράφει:
«Και διατί; Διά να διατηρηθή ο κ. Βενιζέλος εις την εξου¬σίαν εις την Ελλάδα, το οποίον, από την φύσιν των πραγμάτων δεν μπορεί να είναι διά πολλά έτη; Είναι αδύνατον να μην διε¬ρωτώμαι αν άξιζεν τον κόπον. Θα αμφέβαλλα ακόμη και αν ο κ. Βενιζέλος ήτο αθάνατος. Δεν είναι όμως αθάνατος, αλλ' εφήμε¬ρος, αλλά προκειμένου περί Ελλάδος, φαινόμενον. Και εννοώ με αυτό ότι δεν είχεν αντιπάλους του ιδίας ολκής. Αι υπηρεσίαι του κ. Βενιζέλου προς την Αντάντ είναι μεγάλαι, αλλά είναι φρόνιμον να διατρέξωμεν τον κίνδυνον να αιματοκυλίσωμεν την Ασίαν διά να ανταμείψομε την Ελλάδα διά τας υπηρεσίας του κ. Βενιζέλου; Μ’ άλλα λόγια ο Βενιζέλος δεν είναι η ίδια η Ελλάς».
Όταν κατόπιν ο Αλέξανδρος ταξίδεψε με την άδεια του Βενιζέλου στο εξωτερικό, χωρίς να του επιτρέψουν να επικοινωνήσει με τους γονείς του, και όταν ο Γάλλος πρωθυπουργός Μιλλεράν του παράθε- σε γεύμα, του είπε, κατά τη διάρκεια της ιδιαίτερης συνομιλίας που είχε μαζί του, σχετικά με την ελληνική παρουσία στη Μικρασία, όπως διηγείται ο Χρ. Ζαλοκώστας:
«- Λναλάβατε μόνος σας να επιβληθήτε στον Κεμάλ, θα δυσκο- λευτήτε πολύ για να το πετύχετε. Εμείς, οπωσδήποτε, δεν είμα¬στε πια διατεθειμένοι να σας δώσουμε ούτε στρατό, ούτε χρήμα¬τα. Η Κοινή Γνώμη δενμας το επιτρέπει. Κάλεσα στο γεύμα το στρατάρχη Φος επίτηδες για να μιλήσετε μαζί του, αν θέλετε. Η πείρα του είναι στη διάθεση της Μεγαλειότητάς σας.
»0 Στρατάρχης τότε εξήγησε στο βασιλέα γιατί, κατά τη γνώμη του η εκστρατεία της Μικρασίας ήταν καταδικασμένη, και, αν δεν έπεισαν τον Αλέξανδρο τα τεχνικά του επιχειρήμα¬τα, πάντως το μεγάλο στρατιωτικό κύρος του Φος κλόνισε την αισιοδοξία που του είχε γεννήσει ο Βενιζέλος.
»Μετά το στρατάρχη τον πλησίασε ο πρέσβης της Αγγλίας λόρδος Ντέρμπυ και του είπε:
»- Είναι λαμπρό το έργο του πρωθυπουργού σας. Όμως αν δεν το εγκολπωθή ο λαός είναι ριψοκίνδυνο. Το δαιμόνιο ενός αν- δρός δεν αρκεί για να βαστάξετε το βάρος των ανατολικών σας βλέψεων. Εχετε αναλάβει υπερβολικές ευθύνες στη Μικρασία και χρειάζεται πολλή επιμονή για να νικήσετε. Η θαυμάσια επι¬μονή σας των πρώτων μηνών δεν αρκεί. Πρέπει να δείξετε καρ¬τερία στην προσπάθεια για πολλά χρόνια. Πώς θα το πετύχετε όταν κατατρώγεσθε από τη διχόνοια; Φοβούμαι πως οι κατακτή¬σεις του Βενιζέλου, με πίσω τους διηρημένη την Ελλάδα, έχουν ασταθέστατη ισορροπία. Ενώσατε, Μεγαλειότατε, τους υπη¬κόους σας, αλλιώς κινδυνεύετε...»
Ας μη νομιστεί ότι ο Ελ. Βενιζέλος παρά την απέραντη αισιοδοξία του και τους σκληρούς διπλωματικούς αγώνες δεν είχε συναίσθηση των δυσχερειών. Για τούτο «κρούει τον κώδωνα του κινδύνου», όπως λέγεται, στο Βρετανό πρωθυπουργό με άγνωστο τηλεγράφημά του που έφερε σε φως στην «Ιστορία» του ο Σπ. Μαρκεζίνης και που πε¬ριλαμβάνεται και στα επίσημα κείμενα του βιθλίου του γράφοντος «Ο εξ ανατολών κίνδυνος». Ορίστε το κείμενο: