Αναμνἤσεις Ελληνοαμερικανών κομμάντος για τη δράση τους στην Ελλάδα

http://www.greeknewsonline.com/?p=7793

Οι Ελληνοαμερικανοί Βετεράνοι ξετυλίγουν τις αναμνήσεις τους στη GreekNews
Ουάσιγκτον.- Του Λάμπρου Παπαντωνίου

Όπως γράψαμε στην έκδοση της εφημερίδας μας στις 3 Δεκεμβρίου, το Ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας(ΓΕΕΘΑ), τίμησε στη διάρκεια λαμπρής τελετής στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον, με την ευκαιρία της Ημέρας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, Ελληνοαμερικανούς βετεράνους του Βʼ Παγκοσμίου Πολέμου, που διαβιούν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην τελετή που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου, παρευρέθηκε κι ο Αμερικανός Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας, Gordon England.

Οι ομογενείς αυτοί βετεράνοι, που αγωνίστηκαν στα ελληνικά βουνά μαζί με τους Ελληνες αντάρτες, δίνοντας μία σκληρή μάχη για την απελευθέρωση της γενέτειρας, μίλησαν με συγκίνηση στη GreekNews.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΡΟΥΣΟΣ
Ο ομογενής Στρατηγός Θεόδωρος Ρούσος (Ράσελ), από το Ντιτρόιτ Μίσιγκαν, του οποίου οι γονείς κατάγονταν από την Αρκαδία, μας είπε, απαντώντας σε ερωτήσεις μας: «Το Ελληνικό Τάγμα, στο Camp Carson του Κολοράντο δημιούργησε ο Πρόεδρος Ρούσβελτ, για να υπηρετήσει στην Ελλάδα, δηλαδή να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον Ελληνικό Στρατό. Και στη φωτογραφία που σας έδειξα, δείχνει την Ελληνική σημαία να είναι δίπλα στην Αμερικανική, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε μονάδα του Αμερικανικού Στρατού. Ο Πρόεδρος Ρούσβελτ, όταν ήλθε και μας είδε, μας είπε κάντε ό,τι μπορείτε, να σταματήσει ο πόλεμος και ν΄ απελευθερώστε τους Έλληνες. Το σημαντικό ήταν πως όλοι οι άνδρες ήμασταν Έλληνες μετανάστες και παιδιά Ελλήνων μεταναστών. Υπήρχαν και λίγοι που δεν ήσαν Έλληνες, αλλά όλοι μας ήμασταν αποφασισμένοι να φέρουμε σε πέρας την αποστολή. Φθάσαμε στο Μπάρι της Ιταλίας, τον Φεβρουάριο του 1943. Μετά πήγαμε σε γιουγκοσλαβικό νησί και από εκεί στη χερσαία Γιουγκοσλαβία και φέραμε σε πέρας την αποστολή μας εκεί.

Όταν τελειώσαμε, μας δόθηκε η διαταγή να πάμε στην Ελλάδα, μέσω της Αδριατικής Θάλασσας και φθάσαμε σε τρία μικρά νησάκια που είναι κοντά στην Κέρκυρα και στην Αλβανία. Πρόκειται για νησάκια του Ιουνίου Πελάγους με Ελληνικό πληθυσμό. Φθάσαμε εκεί κρυφά, ως μέλη των OSS, ντυμένοι με απλά ρούχα. Ήμουνα τότε 23 χρονών. Αφού ολοκληρώσαμε την αποστολή των ΟSS στην Ελλάδα, μας μετέφεραν προσωρινά στη Γαλλία και από μας στείλανε στη Νεάπολη της Ιταλίας, όπου δρούσε μια άλλη ομάδα των ΟSS της οποίας με ανάθεσαν την διοίκηση. Μέσα στην Ελλάδα είχα πολλές αποστολές. Μια από αυτές ήταν να μεταφέρω κατάσκοπους, πυρομαχικά, όπλα και ό,τι άλλο ήταν αναγκαίο.

Ό,τι μου ανάθεσαν το έφερα σε πέρας. Είμαι περήφανος για τα όσα έχω κάνει, που δεν μπορώ να σας εξηγήσω. Και θέλω να σας πω ,ότι δεν μπορώ να εξηγήσω τα αισθήματά μου για την Ελλάδα.» Και όταν τον ρωτήσαμε, αν η Ελλάδα ξαναβρεθεί σε παρόμοιο κίνδυνο και χρειασθεί πάλι την βοήθειά του τι θα κάνει, απάντησε δυνατά: « Αναμφισβήτητα θα πάω να πολεμήσω. Δεν φοβάμαι και για μένα φόβος δεν είναι τίποτε, Κύριε».


ΑΓΓΕΛΟΣ ΛΥΓΙΖΟΣ
Ο Βετεράνος ʽΆγγελος Λυγίζος, απαντώντας σε ερωτήσεις μας, μας διηγήθηκε τα εξής:
«Η καταγωγή μου είναι από την Άνδρο. Ήλθα στην Αμερική το 1939, με πρώτο σταθμό τη Νέα Υόρκη. Όταν ήταν να πάω στο Στρατό, με πήρανε για εθελοντή στο Πολεμικό Ναυτικό, αλλά επειδή δεν ήμουνα αμερικανός πολίτης, με βάλανε στο στρατό ξηράς. Και πήγα στο Κολοράντο, στο Ελληνικό Τάγμα. Και εκεί ζητήσανε εθελοντές. Συγκεκριμένα, ο Στρατηγός Ντόνοβαν, ο οποίος ίδρυσε τα OSS ζήτησε εθελοντές, που να μιλούσανε την μια άλλη γλώσσα. Μας πήγανε στη Καρολίνα, όπου ήμασταν καμιά 120 εθελοντές.

Ήμουνα 22 χρονών. Στην Ελλάδα πήγαμε εθελοντές. Πρώτα, φθάσαμε κάτω στην Αίγυπτο, στο Κάιρο και από εκεί στην Παλαιστίνη. Πήραμε μαζί μας και την στολή των αλεξιπτωτιστών. Από εκεί πήγαμε στο Μπάρι της Ιταλίας, που ήταν η βάση μας, και μετά στη Γιουγκοσλαβία. Από εκεί, η ομάδα μας πήγε στην Ελλάδα, στο Πάϊκο πάνω στη Μακεδονία, όπου ενωθήκαμε με τους αντάρτες του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Ήμασταν 220 άτομα, και διασκορπιστήκαμε.

Είδα και τον Άρη Βελουχιώτη. Ήταν ένα παλικάρι και εμείς παιδιά τότε, νέοι, μας είπε: “Γεια σας, ρε παιδιά! Καλωσορίσατε λεβεντόπαιδα!” Ήταν με το άλογό του και την γενειάδα του. Οι ʽΈλληνες αντάρτες είχαν τα δικά τους πολιτικά ζητήματα, αλλά μας βοηθήσανε. Η αλήθεια είναι, ότι αν δεν ήτανε και αυτοί, πολλά παιδιά από εμάς θα είχανε σκοτωθεί!!!

Από εκεί καταλήξαμε στην Αριδαία της Έδεσσας, με το τέλος του πολέμου, όπου και περιμέναμε αεροπλάνο για να μας παραλάβει από τον Γκάβο της Καρατζόβας, το οποίο μας μετέφερε πίσω στην Ιταλία. Η μανία μας ήταν, όλα τα παιδιά που πολεμήσαμε, να παρελάσουμε μέσα στην Αθήνα. Δυστυχώς, δεν το κάναμε ,γιατί είχα αρχίσει ο εμφύλιος πόλεμος, και δεν είχαμε έτσι, δυστυχώς, την δυνατότητα να παρελάσουμε σε μια ελεύθερη Ελλάδα!».

ΠΗΤΕΡ ΦΩΤΗΣ
Ο Βετεράνος Πήτερ Φώτης μας είπε, απαντώντας σε ερωτήσεις μας:
«Εγώ ήλθα στην Αμερική, το 1930, από τη Χίο, σε ηλικία 10 χρονών. Όταν έπιασα τα 21, με πήραν στρατιώτη. Δεν ήμουνα Αμερικανός πολίτης, αλλά έπειτα από δυο χρόνια θητείας στον Αμερικανικό Στρατό, μας κάνανε Αμερικανούς πολίτες, στο Πεντάγωνο, εδώ στη Ουάσιγκτον. Μας κάνανε διάφορες ασκήσεις και μας βάλανε στα OSS, για να πάμε εθελοντές. Έπειτα μας εκπαίδευσαν Άγγλοι και Γάλλοι κομάντος, για ανταρτικό πόλεμο, και μας στείλανε στο Λάνκαστερ της Πενσυλβανίας. Έμεινα εκεί για λίγο ,γιατί είχα μερικούς συγγενείς. Από εκεί φύγαμε για το Κάιρο, πήγαμε στα Ιεροσόλυμα, όπου κάναμε ανώτερα γυμνάσια. Και από εκεί πίσω στην Ιταλία από όπου, με καράβι, φύγαμε για την Ελλάδα και φθάσαμε στην Άρτα. Και από εκεί, με τα πόδια, πήγαμε στο Πάικο.

Εκεί ήταν το λημέρι του 30ου Συντάγματος Γιαννιτσών. Και εκεί χτυπήσαμε 8 στόχους. Πιάσαμε ένα γερμανικό τρένο. Οι Έλληνες αντάρτες είχανε απώλειες πολλές και χρειαζότανε φαρμακευτικά είδη. Μας ειδοποίησαν, ότι το τρένο της Γερμανίας θα περάσει από την περιφέρειά μας, και το πιάσαμε. Οι ʽΈλληνες αντάρτες είχανε μουλάρια, τα οποία φόρτωσαν με φάρμακα. Αφού άδειασαν το τρένο, το κάψανε και φύγανε. Αυτό έγινε μεταξύ Έδεσσας και ΄Αρνισας. ʽΈγινε το 1944.

Με την απελευθέρωση της Ελλάδας, ήλθε ένα αεροπλανάκι και μας παρέλαβε από την Νάουσα, το 1945, και μας μετέφερε στην Ιταλία. Και από εκεί επιστρέψαμε στην Αμερική. θέλω να σας πω ακόμη, αν μου ζητήσουν να πάω ξανά να πολεμήσω για την Ελλάδα, θα το έκανε 100 φορές!».

ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΑΦΑΣ
Να πούμε στην εκδήλωση ήταν παρών και ο Ανδρέας Σάφας από την Καλιφόρνια, γλύπτης το επάγγελμα, ο οποίος φιλοτέχνησε ένα μπρούντζινο άγαλμα, το οποίο βρίσκεται στο Πάρκο των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στην Αθήνα. Τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος έγιναν, στις 26 Μαρτίου 2005, από τον πρώην Υπουργό Άμυνας, Σπήλιο Σπηλιωτόπουλο, και με την παρουσία πολλών ομογενών εθελοντών βετεράνων, στους οποίους και επέδωσε μετάλλια. Μας είπε λοιπόν: «Γνωρίζω όλα αυτά τα παιδιά που πολεμήσανε, εδώ και 60 χρόνια. Και ήθελα να τα τιμήσω. Είμαι γλύπτης και απεφάσισα να φτιάξω, προς τιμή τους, ένα ωραίο άγαλμα., το οποίο βρίσκεται στο Άλσος στην Αθήνα, στο οποίο έχω γράψει και όλα τα ονόματα των ομογενών εθελοντών. Και την περιποίηση που μας έχουν κάνει, τις μέρες αυτές, που βρισκόμαστε στην Ουάσιγκτον, είναι κάτι το απίστευτο και δεν μπορώ να σας περιγράψω. Αγαπάω την Ελλάδα. Ο πατέρας μου ήταν από το Κιάτο Κορινθίας και η μητέρα μου από τη Νεμέα»

ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο βετεράνος Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος μας διηγήθηκε τα εξής: «΄Έχω γεννηθεί στην Αμερική, στο Κλίντον της Μασαχουσέτης. Οι γονείς μου κατάγονταν από την Αρχαία Ολυμπία της Πελοπονήσσου.΄Επεσα με αλεξίπτωτο στην Πελοπόννησσο, όταν ήμουνα 18 χρονών, τον Φεβρουάριο του 1944.ʼΗμουνα με το αμερικανικό OSS. Καταστρέψαμε ένα μέρος που λεγότανε Κακή Σκάλα. Ήμασταν 8 εθελοντές. Συνεργασθήκαμε πρώτα με το ΕΔΕΣ και μετά με το ΕΑΜ των Ελλήνων Ανταρτών. Μάλιστα αντάμωσα τον Στρατηγό Ζέρβα και είχα πιει τσίπουρο μαζί του. Τον Βελουχιώτη δεν τον συνάντησα.


Με τους αντάρτες του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ φθάσαμε στην Αριδαία, κοντά στην Έδεσσα. Ήταν η περίοδος που φεύγανε οι Γερμανοί από την Ελλάδα. Όταν εμείς πήγαμε να χορέψουμε με τους Έλληνες αντάρτες, ο διοικητής μας δεν μας άφησε, μας τραβηξε. Ηταν Εγγλέζος και το έκανε αυτό, γιατί δεν ήθελε οι ʽΈλληνες αντάρτες να δούνε ότι ήμασταν Ελληνοαμερικανοί.

Οι Εγγλέζοι έχουνε χαλια. Εκείνο που θέλω να σας πω είναι, ότι οι Εγγλέζοι ζηλεύουνε τους Αμερικανούς. Οι Εγγλέζοι ήθελαν να έχουν επιρροή στην Ελλάδα και όχι οι Αμερικανοί .Όταν οι Εγγλέζοι πέσανε με αλεξίπτωτα, μέσα στην Αθήνα, δεν υπήρχαν εκεί Γερμανοί. Οι περισσότεροι εγγλέζοι σκοτωθήκανε από το ισχυρό άνεμο.

Εγώ πιστεύω. ότι οι Εγγλέζοι και οι Αμερικανοί είναι υπεύθυνοι για τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα. Και ξέρετε γιατί; Το ΕΑΜ και το ΕΛΑΣ μας κοροϊδεύανε όπου και να πηγαίναμε, όπου και να μας βλέπανε. Οι Εγγλέζοι έριχναν τα όπλα και αυτοί τα κρύβανε. Όταν ήμουνα στην ΄Έδεσσα, οι Εγγλέζοι πληρώνανε τους αντάρτες με χρυσό, γιατί ήτανε βασιλικοί. Και στην πραγματικότητα, τους πληρώναμε για να υπηρετήσουν. Έχω μια εφημερίδα, η οποία γράφει το όνομά μου και ότι είμαι Κομουνιστής!»

Στην ερώτησή μας, αν ξαναχρειαστεί να πολεμήσει για την Ελλάδα, αν θα το κάνει, απάντησε: «Εγώ πια δεν μπορώ να πάω, γιατί δεν μπορώ να περπατήσω πια, γιατί με πήρανε τα χρόνια. Βρε παιδί μου, το αίμα μου είναι Ελληνικό! Δεν το καταλαβαίνεις. Ω!, θεέ μου!»


ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ
Ο βετεράνος Γκρέγκορι Παπούλιας, μας είπε:
«Εγώ γεννήθηκα στην Αθήνα, το 1924.Ήλθα στην Αμερική το 1939. Όταν το 1943, ήλθε η στιγμή να πάω στο Στρατό, δήλωσα εθελοντής για το Ελληνικό Τάγμα, στο Κολοράντο. Πήγα εκεί και εκπαιδευτήκαμε σε στρατιώτες του Πεζικού, αλλά μετά διαλύθηκε το Τάγμα. Τότε παρουσιάστηκε ένας αξιωματικός, ένα Συνταγματάρχης από το ΟSS, και ζήτησε εθελοντές για μια επικίνδυνη επιχείρηση στην Ελλάδα. Βέβαια, όλοι μας σηκώσαμε τα χέρια να πάμε εθελοντές. Από 300 άτομα, διαλέξανε 160. Από εκεί πήγαμε στο Congressional country club, στο Μαίρυλαντ, όπου μας κάνανε ειδική εκπαίδευση. Και μετά μας πήγαμε στο Πόρτ Σουέζ, στην Αίγυπτο. Μάς πήγανε εκεί, με το βαπόρι Liberty.

Φθάσαμε στο Σουέζ, κάτσαμε κανένα μήνα στο Κάιρο, όπου γνωριστήκαμε με Έλληνες στρατιώτες και αξιωματικούς. Από εκεί μας στείλανε στη Χάιφα της Παλαιστίνης, όπου μας εκπαίδευσαν οι Εγγλέζοι Κομάντος για αλεξιπτωτιστές. ʽΌταν τελειώσαμε τις πτήσεις, επιστρέψαμε στο Κάιρο και μετά στο Ελ Αλαμέιν. Από εκεί στο Μπάρι της Ιταλίας, όπου συνεχίσαμε τις εκπαιδεύσεις μας.

Στη συνέχεια, ξαφνικά, ένα βράδυ, μας είπανε φεύγουμε και πήγαμε σε ένα λιμανάκι πριν από το Πρίντιζι. Εκεί μας περιμένανε οι Εγγλέζοι. Μπήκαμε σε ένα εγγλέζικο FCI και τα μεσάνυχτα φθάσαμε στην Ήπειρο της Ελλάδας.

Ήταν μια απίθανη βραδιά, και επικρατούσε απόλυτη ησυχία. Γαλήνη μεγάλη! Μάλιστα, το πρώτο πράμα που ανταμώσαμε ήτανε ένα ψαράδικο, δηλαδή γρί-γρι. Και ένας Εγγλέζος αξιωματικός τους ρωτάει με σπασμένα Ελληνικά που είναι οι Γερμανοί; Που είναι οι Γερμανοί; Λέει, λοιπόν, ο ψαράς, μακριά δυο ώρες από εδώ. Και προχωρήσαμε.

Μόλις φθάσαμε στις ακτές, είδαμε τεράστια φωτιά που και καίγονταν δένδρα ολόκληρα. Μας περιμένανε οι Έλληνες αντάρτες του Ζέρβα. Είχανε μαζέψει 900 μουλάρια και άλογα, για να ξεφορτώσουνε το πλοίο. Αυτοί όμως δεν ξέρανε, αν είμαστε Έλληνες. Ένας αξιωματικός του Ζέρβα από το ΕΔΕΣ, μας ρώτησε ποιος μιλάει γαλλικά. Του λέω εγώ τι Γαλλικά, Κύριε, εμείς είμαστε Έλληνες!! Έγινε πανδαιμόνιο!! Μας αγκαλιάσανε, φιλιά, κακό!! Ποτέ δεν περιμένανε Αμερικανούς, που να είναι Έλληνες!!

Μας πήρανε στις 12 τα μεσάνυχτα, και μέχρι τις 2 το απόγευμα της άλλης μέρας, για να περάσουμε το κεντρικό δρόμο, και ν΄ ανεβούμε στο βουνό. Όταν ανεβήκαμε στο βουνό, κατασκοτωμένοι από την κούραση, κοιμηθήκαμε ένα βράδυ εκεί και την άλλη μέρα, μας πήγανε στο Ρωμανό, που είναι ένα Μοναστήρι ,μέσα στα βουνά της Πίνδου, της Ηπείρου. Στο Ρωμανό ξεκουραστήκαμε λιγάκι και από εκεί αρχίσαμε τις επιχειρήσεις μαζί με τους αντάρτες του Ζέρβα. Το κυριότερο που κάναμε ήτανε να χτυπάμε φάλάγγες, με φορτηγά γερμανικά αυτοκίνητα.

Το ωραίο ήτανε ότι ,την πρώτη φορά που χτυπήσαμε την γερμανική φάλαγγα, ήμασταν 2-3 πόδια μακριά από το δρόμο. Τότε ήμουνα 18 χρονών. Τα γερμανικά φορτηγά κυκλοφορούσαν μόνο την νύχτα, για να μην τα βλέπουν τʼ αμερικανικά αεροπλάνα.Όταν ήλθε η φάλαγγα μπροστά μας τους χτυπήσαμε, την σταματήσαμε και πολλά φορτηγά πιάσανε φωτιά. Ένας Έλληνας αντάρτης ανοίγει το φορτηγό και φωνάξει παιδιά, έλατε να πάρτε λάδι. Αλλά, το φορτηγό ήταν γεμάτο νάρκες. Λοιπόν, ένας δικός μας, ο Γιώργος Παπαστράτος, που δεν ζει σήμερα, Σπαρτιάτης κοιτάζει μέσα στο φορτηγό και μας λέει, ρε παιδιά είναι γεμάτο νάρκες. Και εμείς δρόμο. Το φορτηγό καιγότανε. Επειτα από 5-10 λεπτά, που πήγαμε πάνω στο βουνό έγινε μια μεγάλη έκρηξη που μας ανάγκασε όλους να πέσουμε κάτω. Από εκεί, φύγαμε στο Βουνό και συνεχίζαμε τις ίδιες επιχειρήσεις, επί 7 μήνες.

Εν τω μεταξύ, δεν είχαμε ούτε φαγητό. Μας είχανε εγκαταλείψει οι δικοί μας. Ούτε τσιγάρα. Το μόνο που είχαμε ήτανε όπλα. Και οι α πιο πολλοί από μας είχαμε πάθει μαλάρια και ήμασταν σε αθλία κατάσταση.

Είδα και τον Βελουχιώτη. Όταν φθάσαμε εμείς στην Ελλάδα, στη Πάργα, με το ίδιο πλοίο έφευγε ο Άρης Βελουχιώτης μαζί με δυο άλλους. Νομίζω πώς ο ένας ήταν ο Στρατηγός Σαράφης. Ήταν πάρα πολύ σπουδαίος άνθρωπος. Λοιπόν, αυτοί φεύγανε , με το ίδιο πλοίο, για την Αίγυπτο. Δεν μπορώ να σας πω λεπτομέρειες, γιατί τους είδα για λίγο, όταν φεύγανε για την Αίγυπτο.

Επιστρέψαμε στην Αμερική, στις 5 Σεπτεμβρίου 1944, μέσω Ιταλίας, στο Μπάρι, όπου μας ειδοποιήσανε ότι το OSS διαλύεται, με εντολή του Προέδρου Τρούμαν. Μας ρωτήσανε που θέλουμε να πάμε. Μερικοί έφυγαν για την Κίνα, Εγώ δεν δέχθηκα, έφυγα για την Γαλλία, όπου συνδέθηκα με την 82η Μονάδα Αερομεταφορών, γιατί ήμασταν όλοι αλεξιπτωτιστές και πήγαμε στο Βερολίνο όπου και μπήκαμε μαζί με τους Ρώσους. Και μετά γυρίσαμε στην Αμερική, όπου και διαλυθήκαμε. Είμαι από το Μαϊάμι της Φλώριδας. Η μητέρα μου κατάγονταν από την Αμαλιάδα της Πελοποννήσου και ο πατέρας μου από την Κάρπαθο της Δωδεκανήσου». Στην ερώτηση μας, αν χρειασθεί να πολεμήσει ξανά για την Ελλάδα, απάντησε: «Ψυχικώς μπορώ! Σωματικώς, δεν ξέρω!».

Και εν κατακλείδι, εκείνο που θέλουμε να τονίσουμε είναι, ότι, μέσα στην Ελληνική Πρεσβεία, έστω για λίγες ώρες, έχοντας ανάμεσά μας, ομογενείς βετεράνους του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, που έδρασαν στην κατεχόμενη Πατρίδα, ζήσαμε ιστορικές στιγμές μεγαλείου της Αθάνατης Ελληνικής Εθνικής Αντίστασης, εναντίον του κατακτητή, από ένδημους και απόδημους Έλληνες Πατριώτες!!