ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΟΣ ΑΡΧΙΑΤΡΟΣ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΩΝ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΜΙΚΑΡΑΣ ΑΣΙΑΣ ΤΟ 1921!!!

2. Η μαρτυρία του Μαρίνου Γερουλάνου

Αποσπάσματα από το βιβλίο του ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ (1867-1957), Εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, Αθήνα 1995, σελ. 284-288.
«Η Μικρασιατική Εκστρατεία με εύρεν ως Βουλευτήν πληρεξούσιον Κε¬φαλληνίας και ως εκ τούτον μη υπέχοντα στρατιωτικήν υποχρέωοιν. Εζή- τησα ωστόσο επιμόνως, επικειμένων των επιχειρήσεων κατά Ιούλιον του 1921, ν’ αποσταλώ εις το μέτωπον. Το Υπουργέίον με απέστειλεν εις Σμύρ¬νην με την εντολήν να εγκαταστήσω Νοσοκομείον του Ε.Ε.Σ. Αναχωρών, παρέλαβον μαζί μου εξ ιδίας πρωτοβουλίας, ιατρικόν προσωπικόν, τρεις εκ των βοηθών ή υποβοηθών μον, οίτινες δεν είχον νποχρέωσιν στρατιωτικήν, και τρεις γυναίκας νοσοκόμους εκ της Κλινικής μου...»
«... Δια της «Αμφιτρίτης» εφθάσαμεν εις Σμύρνην. Ο εκεί Γενικός Αρχία¬τρος και παλαιός φίλος Αλφρέόος Καναβατζόγλου, με υπεδέχθη με ανυπό¬κριτοι γαράν.»
«... Αντιλαμβανόμενος ότι η μεταφορά των τραυματιών από την περιο¬χήν των επικειμένων επιχειρήσεων παρά το Τονμλον-Μπουνάρ, μέσω Ουσ¬σάκ εις την Σμύρνην δια του σιδηροδρόμου -όστις δια την διαδρομήν ταύ- την εχρειάζετο εν καιρώ ειρήνης 12-15 ώρας - θα εβράόυνεν υπερμέτρως, εζήτησα ν’ αποσταλώ εις τα πρόσω όπου θα ηδυνάμην να προσφέρω απο- τελεσματικήν βοήθειαν. Μετά ενθουσιασμού εδέχθη την πρότασίν μου ο Κα- ναβατζόγλον και με απέστειλεν εις Ουσσάκ...»
«... Εις Ουσσάκ εφθάσαμεν αργά το βράδυ...»
«... Την επομένην πρωίαν ανεζήτησα τον Αρχίατρον Βασιλείου -υπήρχον τότε τρεις ομοιόβαθμοι στρατιωτικοί ιατροί τον αυτού ονόματος- αλλά δεν ηόυνήθην να τον εύρω. Υπήρχε μικρόν Νοσοκομείον 20-25 κλινών εστεγα- σμένον εις ιδιωτικόν οίκημα με μικρά δωμάτια, αλλά άνευ αξίας τινός ως προς τας εγκαταστάσεις, όπον υπηρετεί ο έφεδρος Ανθυπίατρος Βλαχοθα- νάσης από το Ξηροχώρι Εύβοιας. Συνήντησα τον Επίατρον Βλαχλιώτην, όστις με ωδήγησεν εις τον σιδηροδρομικόν σταθμόν έξω της πόλεως, όπου είχον τοποθετηθή μεγάλαι σκηναί ικαναί να στεγάσουν Νοσοκομείον διακο¬μιδής 150-200 κλινών. Υπήρχον και αρκεταί σιδηραί κλίναι και στρώματα τα οποία δεν είχον στηθή ακόμη. Ούτε υπήρχε τίποτε άλλο, από ό,τι απαι- τείται, δια να εγκατασταθή εν Νοσοκομείον. Ο υπεύθυνος Αρχίατρος Βασι¬λείου έλλειπε πάντα και ως εκ τούτον έμεναν όλα εν εκκρεμότητι. Που ευ- ρίσκετο, ουόείς εγνώριζεν. «Έπρεπε να είναι εδώ», ελάμβανον ως απάντη- σιν, α)λ.ά που ήτο, ουόείς ηδύνατο να μου είπη. Επεσκέφθην την αποθήκην υγειονομικού υλικού και εβεβαιώθην ότι περιείχεν εργαλεία και παν άλλο αναγκαίο νλικόν. Δεν υπήρχεν όμως κλίβανος αποστειρωτικός δια τα επι- δεσμικά είδη...»
«... Ταυτοχρόνως επληροφορούμην ότι τα εργαλεία τον δια Ουσσάκ προ- οριζομένου κλιβάνου και ό,τι άλλο αναγκαίον δια Νοσοκομείον, είχε παρα- λάβει ο ιατρός Κορύλλος από το Ουσσάκ κατενθννόμενος προς τα πρόσω, άμα ως έμαθεν ότι θα ηρχόμην εκεί. Ο Αρχίατρος Βασιλείου εκρύπτετο ακόμη και την τρίτην ημέραν. Ήτο καταφανιστάτη η δια πολιτικούς λόγους αντίδρασίς του. Από σκοπού επεζητείτο η ματαίτωσις της εις Ουσσάκ απο¬στολής μου δια παρεμποδίσεως πάσης προετοιμασίας προς περίθαλψιν των τραυματιών!...»
«... Επεβάλλετο να προβώ εις άμεσον ενέργειαν δια την εγκαστάτασιν του Νοσοκομείον. Τας μεταμεσημβρινός ώρας της τρίτης ημέρας από της αφίξεώς μου εις Ουσσάκ, επειδή ακόμη εκρύπτετο ο Αρχίατρος, μετέβην μετά του Επιάτρου Βλαχλιώτη και τον προσωπικού μου εις την νγειονομι- κήν αποθήκην και με την απειλήν ότι θα όιαρρήξω την θύραν, νπεχρέωσα τον προϊστάμενον αυτής να μας παραόώση τα αναγκαία δια την εγκατά- στασιν του παρά τον σταθμόν Νοσοκομείου. Με την βοήθειαν τον Βλαχλιώ¬τη και τον ζήλον του προσωπικού, ηδννήθημεν εντός της νυκτός να εγκατα- στήσωμεν το Νοσοκομείον υπό σκηνάς και εις μίαν τούτων το Χειρουργεί- ον, δια το οποίιον εφρόντισαν ιδιαιτέρως αι τρεις νοσοκόμοι αδελφαί τας οποίας είγον μαζί μου. Την νύκτα πληροφορηθείς τα γενόμενα, ενεφανίσθη ο κ. Αρχίατρος απειλών ότι θα με παραπέμψη εις το Στρατοδικείον διότι παρεβίασα την νγειονομικήν αποθήκην άνεν αδείας τον! Η αναπόφευκτος σύγκρουσις υπήρξε οξυτάτη και κατέληξεν εις το να τον υποδείξω ότι δεν είχεν ουδεμίαν θέσιν εις το Νοσοκομείου τον οποίον εκ προθέσεως ηθέληαεν να εμποδίση τψ εγκατάστασιν. Εντνχώς την επομένην έφθασεν ο κλίβανος, ο μόνος εις το Ονσσάκ και δια πάσαν ανάγκην. Η συμπεριφορά του Αρχιά¬τρου ήτο ακατανόητος. Εφαντάσθη ότι θα επέρριπτεν πάσαν ευθύνην εις τους επιδραμόντας ιατρούς, αλλά ηπατήθη, καθ’ όσον με ενόμιζεν άβουλον. Λυπούμαι πον ο περίφημος αυτός Αρχίατρος δεν επέατρεψεν εκ της Μι¬κρασιατικής Εκστρατείας. Λυπούμαι δια την τύχην του, αλλά το επεισόδιον αυτό δεν θα έμενεν χωρίς αννεπείας και βεβαίως όχι εις βάρος μου...»
«.. . Αι επιχειρήσεις είχον ήδη αρχίσει. Την ιδίαν εσπέραν, με την ολοκλή- ρωσιν της εγκαταστάσεως του Νοσοκομείου, ήρχισαν μεταφερόμενοι οι πρώτοι τραυματίαι. Η προς εμέ αφοσίωσις τον προσωπικού, η επιθυμία τον όπως με δικαιώσουν, το αίσθημα ότι ευρισκόμεθα άπαντες εις προκεχωρη- μένην θέσιν προ του εχθρού, η πρόθυμος συνεργασία του Επιάτρου Βλα¬χλιώτη και ενός νεωτέρον Ανθυπιάτρου, ήσαν παράγοντες οι οποίοι συνέ- βαλλον εις την καταβολήν από κοινού πάσης δυνατής προσπαθείας. Ειργά- ζοντο πράγματι άπαντες μετά ανυπέρβλητον ζήλον. Ο Βλαχλιώτης ανέπτν- ξεν μεγάλην δραστηριότητα κατά την παραλαβήν και ταξινόμησιν των τραυματιών, αναλόγως του ποιον και της σοβαρότητος του τραύματος. Οι ελαφρώς τραυματισμένοι απεστέλλοντο αμέσως εις Σμύρνην. Οι φέροντες βαρύτερα τραύματα και οι εγχειριζόμενοι, παρέμενον κατ’ εντολήν μου εις το Νοσοκομείον του Ουσσάκ μέχρις ότον ακινδύνως δυνηθούν τα μετακι¬νηθούν. Την βαρείαν ταύτην εργασίαν εξετέλεσεν η ομάς ημών, εργαζομένη αδιακόπως ημέραν και νύκτα, αφωσιωμένη εις την περιποίησιν και επίόε- σιν των τραυμάτων. Αι μεγαλύτεροι επεμβάσεις εξετελούντο υπ’ εμού. Παρ' όλην την μεγάλην συρροήν των κατά τας πρώτας ημέρας προσερχομένων τραυματιών, ουόείς τούτων έμεινεν χωρίς να επώεθή και τύχη πάσης ανα¬γκαίας ιατρικής αρωγής, καλής διατροφής, και αναγκαίου ιματισμού. Ου- δείς, έχων ανάγκην επεμβάσεως, απεμακρύνθη πριν εκτελεσθή αντη. Απα- ντες εκρατούντο εκεί εφ’ όσον ήτο επάναγκες, αναλόγως της σοβαρότητος και του είδους τον τραύματος, ή της εγχειρήσεως. Μόνον οι μή έχσντες πλέ¬ον ανάγκην αμέσου παρακολουθήσεις απεστέλλοντο εις Σμύρνην, ώστε να τυγχάνουν της αναλόγου μεταθεραπείας εκεί.
Άνω των 3000 τραυματιών διήλθον και ενοσηλεύθησαν εις το Νοσοκο- μείον Διακομιδής του Ουσσάκ. Παρά την καθ’ ημέραν και νύκτα, πλην μι¬κρών διαλειμμάτων, συνεχή εργασίαν, το εθελοντικόν προσωπικόν παρέ- μεινεν ακλόνητσν και σταθερόν εις την θέσιν του. Τι θα εγίνετο εάν δεν υπήρχεν και αντ’ αυτού εις Ουσσάκ ενρίσκοντο ο Επίατρος, ένας νεαρός ιατρός χωρίς έτερον προσωπικόν και άνευ... Νοσοκομείου; Οι τραυματίαι θα απήρχοντο «ως είχον» εις Σμύρνην, όπου θα έφθαναν μετά διήμερον ή και βραδύτερον, κακώς έχσντες και αφού θα είχον υποστή όλας τας συνε- πείας παρημελημένου τραύματος και οργανισμού. Αλλά δια την κακήν κα- τάστασιν θα είχον την ευθύνην οι εν Σμύρνη ιατροί και όχι ο άλλα φροντί¬δων Αρχίατρος του Ουσσάκ.
Αναφέρω το επεισόδιον δια να χαρακτηρίσω μίαν κατηγορίαν στρατιω¬τικών ιατρών της εποχής εκείνης οι οποίοι ήγοντο εκ πολιτικών παθών κατ’ αντίθεσιν προς τους συναδέλφους των κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους».