Η εγκατάλειψις απο την πολιτεία των οχυρωματικών έργων του 1940 - 1949

του Χρήστου Τσιόλα
προέδρου της Ν.Ε. Τρικάλων του ΛΑ.Ο.Σ.


Μιλάμε συχνά για τα μνημεία της πατρίδας μας που δεν αξιοποιούνται, που παραμελούνται, και που δεν συντηρούνται. Συνήθως όταν μιλάμε για ιστορικά μνημεία, το μυαλό μας πάει στις αρχαιότητες ή στα βυζαντινά κάστρα. Και όμως, υπάρχουν και κάποια άλλα μνημεία, της νεώτερης ιστορίας μας όμως, που καταστρέφονται κάθε μέρα που περνά, και που κανείς δεν σκέφτηκε ποτέ να προστατέψει στοιχειωδώς.

Ο λόγος για τα δεκάδες - αν όχι εκατοντάδες - πολυβολεία και άλλα οχυρωματικά έργα της περιόδου ‘40-‘49 που βρίσκονται διάσπαρτα κατά μήκος πολλών επαρχιακών, και παλιών εθνικών οδών σε όλη την χώρα. Πρόκειται για κατασκευές των ιταλικών και γερμανικών δυνάμεων κατοχής, αλλά και του Ελληνικού Στρατού, της περιόδου ‘46-‘49. Φύλασσαν κυρίως γέφυρες, γαλαρίες και οδικούς κόμβους. Σε πολλά από αυτά διεξήχθησαν μάχες την ταραγμένη δεκαετία ‘40-‘50, και τα ίχνη των μαχών είναι εμφανή πάνω τους. Σε κάποιες δε, παλιές σιδηροδρομικές γέφυρες υπάρχουν πολυβολεία, με «πακτωμένους» πάνω τους, πύργους γερμανικών αρμάτων. Στην ουσία λοιπόν, τα πολυβολεία αυτά, αποτελούν μοναδικά ντοκουμέντα της σύγχρονης ιστορίας μας.

Σήμερα, τα περισσότερα από αυτά, έχουν δεχθεί την φθορά του χρόνου και την εγκατάλειψη, και είτε έχουν μετατραπεί σε μαντριά, είτε σε αποχωρητήρια, είτε απλά γκρεμίζονται, αλλά το συνηθέστερο είναι να έχουν γίνει στόχος γκράφιτι. Αξιοσημείωτο εδώ, πως κάποια από αυτά έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα κτήρια από την αρχαιολογική υπηρεσία (π.χ. το φυλάκιο της Γερμανικής Φρουράς στον Παλαιό Παντελεήμονα στην Πιερία), αλλά δυστυχώς κανείς δεν ενδιαφέρεται.

Φυσικά η Τοπική Αυτοδιοίκηση και το Υπουργείο Πολιτισμού «λάμπουν» με την απουσία τους. Αν οι δήμοι όλα αυτά τα χρόνια, αντί να κάνουν τόσα (πολλά) πανηγυράκια, καρναβαλικές παρελάσεις, «πολιτιστικές» εκδηλώσεις με μεγάλο οικονομικό κόστος, και πολλά άλλα, φρόντιζαν για την διατήρηση αυτών των ιστορικών μνημείων(που το κόστος συντήρησής τους είναι μικρό), σήμερα θα μπορούσαν να τα είχαν αξιοποιήσει τουριστικά, και να είχαν ένα σταθερό έσοδο για την περιοχή τους. Για το Υπουργείο Πολιτισμού δεν το συζητάμε. Δεν κοιτάει άλλα και άλλα, τα πολυβολεία θα κοιτάξει;

Φτάνουμε λοιπόν στο σήμερα. Με την οικονομική κρίση, με τους περισσότερους δήμους χρεωμένους, με την έλλειψη ενδιαφέροντος από τον οποιονδήποτε. Ο χρόνος θα καταστρέψει αυτά τα μνημεία και η νεώτερη ιστορία μας θα δεχθεί ακόμα ένα πλήγμα. Μόνη ίσως ελπίδα οι δωρεές και το ενδιαφέρον από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Αλλά στις μέρες μας ποιος εμπιστεύεται τους δήμους; Αλλά και ποιος θα ενδιαφερθεί να ενημερώσει κάποιον δωρητή;

Προφανώς σε λίγα χρόνια τίποτα δεν θα υπάρχει από αυτά τα μνημεία. Γι’ αυτό όσοι μπορείτε, επισκεφτείτε τα τώρα, φωτογραφίσετε τα και βιντεοσκοπήσετε τα, έστω και στην κατάσταση που βρίσκονται. Θα είναι μια μοναδική εμπειρία.

ΥΓ. Στην Γαλλία (και όχι μόνο), παρόμοια μνημεία διατηρούνται, συντηρούνται, και προσελκύουν εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες. Αλλά είπαμε, αυτοί είναι ... κουτόφραγκοι
http://www.e-grammes.gr/article.php?id=5227